آسیب‌‌های اجتماعی در مواجهه با شعار سال

عمل به شعارهای سال که توسط رهبر انقلاب با موضوع اقتصادی تعیین می‌شود،‌ منجر به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور می‌شود. متن زیر که یادداشت شفاهی حجت‌الاسلام دکتر علی ذوعلم، رئیس اندیشکده بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است را «فکرت، رسانه اندیشه و آگاهی»‌ منتشر می‌کند؛

بحث شعار سال از اهمیت بالایی برخوردار است و لازم است که فهم درستی از آن شکل بگیرد و نیز باید از شعارزدگی در مواجهه با شعار کاملاً پرهیز نماییم. در این‌‌جا، چند نکته را به عنوان آسیب‌‌های اجتماعی که در مواجهه با شعار امسال وجود دارد را مطرح کنم. البته ضروری است که دستگاه‌‌های حاکمیتی و دولتی به این عناوین توجه نمایند تا دچار چنین آفاتی نشوند.

نکته اول این است که رهبر معظم انقلاب سال‌‌هاست که بر بحث تولید تکیه دارند. (رونق تولید، جهش تولید، اشتغال آفرین و دانش‌‌بنیان بودن تولید) در همین راستا اگر از عناوین سال‌‌های قبل غافل شویم؛ قطعاً یک آسیب و آفت می‌‌باشد؛ چرا که مجموعه رهنمودهای رهبری در باب تولید را باید مورد توجه قرار دهیم و خدایی نکرده نباید امسال فقط بر بحث اشتغال‌‌آفرین و دانش‌‌بنیان بودن تولید تمرکز کرد و از سایر جنبه‌‌ها غفلت شود.

نکته دوم این است که اگر دانش‌‌بنیان‌‌ها باید رشد پیدا نمایند و از نظر کمی افزایش پیدا کنند(که تأکید رهبری می‌‌باشد) باید توجه نماییم که این تأکید بر روی رشد کمّی به همراه رشد و ارتقای کیفیت می‌‌باشد. یعنی خدایی نکرده نباید ما دچار رشد کمی نمایشی شویم که لزوماً آن تعداد اعلام شده برای رشد تحقق پیدا نمایند. لذا بنابراین ضروری است که کار جدی و واقعی صورت گیرد و فارغ‌‌التحصیلان نوآور و با استعداد و نخبه بتوانند دانش‌‌بنیان‌‌های جدیدی را با رویکردهای ناب و موضوعات بکر و توجه نشده پایه‌‌گذاری نمایند.

نکته سوم این است که ما نباید در جهت رشد کمی دانش‌‌بنیان‌‌ها، از دانش‌‌بنیان‌‌های فعلی غافل شویم؛ چرا که شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان فعلی گله‌‌مندی‌‌های متعددی از دستگاه‌‌های مختلف اجرایی به دلیل عدم حمایت دارند. بنابراین لازم است که حتماً به دانش‌‌بنیان‌‌های فعلی نیز توجه داشته باشیم.(به‌‌خصوص تکمیل و ارتقای وضعیت آن‌‌ها در جهت حمایت و ارائه دستاوردهای آنان در چرخه تولید)

نکته چهارم این است که ما باید به چرخه‌‌های دانش‌‌بنیان در تولید نیز توجه داشته باشیم. به‌‌نوعی ضروری است که نوآوری وجود داشته باشد تا مراکز و دستگاه‌‌های سرمایه‌‌گذار بتوانند از آن حمایت نمایند. البته ضروری است که تولید، بازاریابی و توزیع نیز دانش‌‌بنیان شود. هم‌‌چنین لازم است که مدیریت و فرهنگ سازمانی واحد تولیدی نیز از سبک سنتی خارج و به سبک نوآور و جدید نیل پیدا کند و موجب برانگیخته‌شدن و انگیزه‌‌بخشی کارکنان و همکاران برای تقویت حس مسئولیتشان نیز در فرایند تولید نیز ملاحظه شود.

نکته پنجم نیز مهم و نباید از آن غفلت کرد، این است که توزیعِ منطقه‌‌ای شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان نباید تبعیض‌‌آمیز باشد؛ چرا که امروزه در استان‌‌های کمتر توسعه یافته، شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان باید حمایت‌‌های بیشتری شوند و آموزش و زمینه‌‌سازی برای ورود و پیگیری شرکت‌‌های دانش‌‌بنیانِ نوپا و تازه تأسیس در مناطق کمتر توسعه یافته ضروری و مهم است. بنابراین منطقه‌‌محور شدن برخی از شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان با توجه به زیست‌‌بوم اقتصادی و جغرافیایی آن منطقه بسیار مهم است و باید مورد توجه دستگاه‌‌های مسئول قرار گیرد.

نکته ششم که مورد تأکید است، توجه به استاندارها می‌باشد. رهبر معظم انقلاب نیز مدتی قبل بر این مطلب تأکید داشتند که استانداردها باید سخت‌‌گیرانه اعمال شود و این‌‌گونه نباشد که برخی از مجموعه‌‌ها با عنوان دانش‌‌بنیانی بر خود بیفزایند و از حمایت‌‌ها برخوردار شوند. (رسیدگی به این مطلب ضروری است تا شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان واقعی در این زمینه مورد اجحاف قرار نگیرد)

و نکته هفتم به‌عنوان آخرین نکته، این است که جهش تولید و رشد آن با تکیه بر دانش‌‌بنیان و اشتغال‌‌آفرین بودن همراه است و در صورتی تحقق پیدا می‌‌کند که محصولاتشان در داخل کشور معرفی و به مصرف برسد.(فراهم شدن بازار داخلی برای آن) و نیز مهم‌‌تر از این مطلب، پیداشدن بازار خارجی(بازاریابی بیرونی) است. بنابراین ترغیب مردم به استفاده از تولیدات داخلی بسیار مهم است و نیاز به یک کار دانش‌‌بنیانی و نوآورانه می‌‌باشد. هم‌‌چنین بازاریابی خارجی نیز مبتنی بر یک کار دانشی، پژوهشی و علمی پخته می‌‌باشد. امروزه اگرچه در دستگاه دیپلماسی رسمی ما، بخشی به‌عنوان اقتصادی پیش‌بینی شده است، لکن این بخش تا به امروز تحرّک کافی پیدا نکرده است، چرا که یکی از مخاطبان جدی برای تقویت زنجیره دانش‌‌بنیان در تولید داخلی، دستگاه دیپلماسی خارجی ما می‌‌باشد و ضروری است که فراتر از ارتباطات و زمینه‌‌سازی‌‌ها و تفاهم‌‌نامه‌‌هایی که امضا می‌‌شود؛ به دنبال و پیگیری و به ثمر رسیدن محصول بینجامند.

این نکاتی بود که لازم است به تک‌‌تک آن‌‌ها اشاره شود و امیدوارم این نام‌‌گذاری فراتر از بحث‌‌های کلیشه‌‌ای و حمایت‌‌‌‌های زبانی که از آن صورت می‌‌گیرد؛ واقعاً در عرصه فرایند‌‌ها و مقررات و کارشناسی در عمق دستگاه‌‌های ستادی و استانی ما اثرگذار باشد و یک نوع فرهنگ‌‌سازی جدی و عمیقی در رونق و ارتقای تولید کشور ما بر اساس اشتغال‌‌آفرین بودن و دانش‌‌بنیان بودن بتواند فراهم سازد.