دولت قهوه خانه نیست!

به گزارش فکرت، مشروح این یادداشت بدین قرار است؛

دیشب مناظره دو نامزد راه یافته به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، آقایان دکتر سعید جلیلی و دکتر مسعود پزشکیان برگزار شد.این مناظره در ابتدا با شیب کند آغاز شد ولی به تدریج که مجلس داغ تر می شد، یک طرف ( پزشکیان ) به تکرار حرف های قبلی افتاده بود و طرف دیگر ( جلیلی) گویی تازه موتورش روشن شده وسعت مطالعه و کار کارشناسی و ایده های عملی اش را به رخ رقیب  می کشاند.

اگر سوال شود که رفتار کدامیک از دو طرف مناظره اخلاق مدارانه تر بود، بنده رأی به آقای جلیلی می دهم. او وقت رقیب را رعایت می کرد و چند بار با گفتن ایشان درست می گوید به او احترام گذاشت. در حالی که پزشکیان در مواردی سخن جلیلی را تکرار می کرد ولی اذعان به درست بودن گفتار او نمی کرد. 

علاوه بر این، پزشکیان در یک جا به شهید سلیمانی و شهید رئیسی بی ادبی کرد. جلیلی به غیر بخش های پایانی گفتگو، بخاطر همین ملاحظه اخلاقی سعی نکرد اسمی از آقای روحانی بیاورد و وارد نقد جدی کارنامه ناکارآمد او شود. 

این اندازه افراط در اخلاق مداری در مجلس مناظره، موجب شده بود که در ذهن مخاطب جای مدافع و منتقد وضع موجود وارونه جلوه کند. در حالی که پزشکیان با ستادی که تشکیل داده مدافع بانیان وضع موجود بویژه بانیان دهه خسران و فلاکت نود ظاهر شده است. 

اما جمع بندی بنده از این مناظره آن است که سطح گفتار دو طرف یکسان نبود. یک طرف گویی در قهوه خانه به سر می برد و از هر دری بدون مطالعه و تفکر و ایده پردازی حرف می زد. در محفل قهوه خانه ای افراد پیرامون موضوع حرف های کلی و بدون پشتوانه علمی و خیلی عامیانه می زنند و دست آخر هم به خیال خود پیروزمندانه مجلس را ترک می کنند. مطالبی که آقای پزشکیان بیان می کرد فراتر از گفتار قهوه خانه ای نبود. 

ولی گفتار طرف مقابل نشان می داد که گویی در یک آکادمی علمی راهبردی با حضور مردم شرکت کرده است. او سعی داشت مطالعات و مشاهدات میدانی خود را به حدی ساده سازی کند که برای مخاطب نا آشنا نیز قابل فهم و گفتگو باشد. 

مسلماً سطح گفتار دو طرف باز گو کننده نگاه آن دو به ماهیت دولت است. پزشکیان دولت را محفلی قهوه خانه ای می دید. در نظر وی مسائل مهم مملکتی و بین المللی را با گعده های قهوه خانه ای با کارشناسان می توان طرح کرد و به راه حل رسید، اما نگاه جلیلی به دولت آکادمیک بود. او کابینه دولت را محفلی آکادمیک و راهبردی می پندارد که باید مسائل مملکتی و بین المللی را به نحوی عقلانی و متناسب با مقتضیات زمان و مکان، مطرح کرد و راه حل مناسب برای آنها پیدا کرد.

نگاه قهوه خانه ای به دولت مخاطب را به دوران پیشا مدرن عصر قاجاری سوق می دهد. گویی شاهی هست و مجمعی از وزرا که می خواهند با گعده های غیر علمی به فهم امور و رسیدن به تصميمات ملوکانه نائل شوند، اما نگاه آکادمیک مخاطب را در فضای دولت مدرن قرار می دهد. در چنین دولتی همه امور مبتنی بر مطالعات میدانی و کارشناسی شده مورد بحث و بررسی و تصمیم عقلایی پیش می رود.

اکنون انتخاب با ملت است که کدام گفتار و دیدگاه را می خواهد بر سرنوشت خود و فرزندانش حاکم کند. آیا خواهان دولت قهوه خانه ای است یا دولت آکادمیک راهبردی. اما آنچه که مسلم است دولت در مفهوم جدید آن قهوه خانه ای اداره نمی شود. 

عجیب آن است که در ستاد پزشکیان جماعتی حضور دارند که علی الدوام دم از عقلانیت و آشنایی با زبان بین المللی می زنند ولی نامزدی را که روی تشک مناظره می فرستند کاملا با مفهوم جدید دولت بیگانه است و می خواهد به سبک قاجاری کابینه خود را پیش ببرد!

تاریخ انتشار: ١٤٠٣/٠٤/١٢