حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه و دانشگاه در شرح آیه «وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ ۖ وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» اظهار داشت:

خداوند متعال در قرآن کریم به همسران پیامبر می‌فرماید و در خانه‌هایتان بنشینید و آرام گیرید (و بی حاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید، و نماز به پا دارید و زکات (مال به فقیران) بدهید و از امر خدا و رسول اطاعت کنید. خدا چنین می‌خواهد که هر رجس و آلایشی را از شما خانواده (نبوت) ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند (ذیل آیه موافق اخبار شیعه و اهل سنت راجع به شخص پیغمبر و علی و فاطمه و حسنین علیهم السّلام است و اگر راجع به زنان پیغمبر بود بایستی ضمیر مؤنث-عنکنّ-ذکر شود و به سیاق جمل صدر آیه باشد).

وی افزود: نکات بسیار مهمی در این آیه وجود دارد که می‌تواند جامعه دینی ما را با خودش همراه کند و بر صفا و صمیمت و نورانیت جامعه دینی‌مان بیافزاید. درست است که این آیات همسران پیامبر را مورد خطاب قرار داده اما در اصل اشاره به همه بانوان مسلمان دارد. اینکه می‌فرماید وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ؛ مراد این است که زنان برای خودنمایی خودشان از منزل خارج نشوند چرا که این مساله تبرج است. مراد از تبرج خودنمایی است؛ بنابراین زنان اگر از خانه بیرون می آیند نباید به منظور خودنمایی و خودآرایی باشد همانگونه که در جاهلیت اولی این اتفاق می‌افتاد.

علم الهدی ادامه داد: در این آیه وقتی اشاره به جاهلیت اولی می‌شود نشان می‌دهد که یک جاهلیت اخری نیز وجود دارد شاید این جاهلیت اخری همان جاهلیتی است که امروز شاهد آن هستیم اگر روزی در جاهلیت اولی دختران را زنده به گور می‌کردند امروز نیز در جاهلیت اخری که عصر اتم و عصر اطلاعات است پیکر دختر را در معرض فروش می‌گذارند و یا با سقط جنین هم دختر و هم پسران را نابود می‌کنند اگر در جاهلیت قبل از اسلام قتل و آدم کشی وجود داشت امروز همان قتل عام‌ها در وسعت بسیار گسترده و وسیع‌تری و به صورت کشتارهای میلیونی انجام می‌شود. امروز بشریت با سلاح‌هایی که ساخته است آماده جنگ و خونریزی است.

این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: در جاهلیت اولی مدرسه‌ای وجود نداشت علم و دانش نبود اما جنایت صورت می‌گرفت امروز با وجود مدرسه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز تربیتی مهمترین حقوق انسان‌ها توسط مدعیان علم و دانش و صنعت و تکنولوژی پایمال می‌شود. امروز رژیم جعلی صهیونیستی با حمایت‌های دنیای غرب چگونه برای نابودی و نسل کشی امت اسلام در غزه آستین بالا زده‌اند و این چنین نسل کشی می‌کنند. ما فراموش نکردیم اتفاق خونباری که در بوسنی و هرزگوین توسط همین اروپاییان مدعی علم و دانش و تمدن رخ داد چگونه مسلمانان را قتل عام کردند و نسل امت اسلام را می‌خواستند در اروپا از بین ببرند البته تا حدودی در این کار موفق شدند. در جاهلیت آن روز فساد، بسترهای ناروا، فجایع و خون و خون ریزی فراوان بود و امروز نیز در مترقی‌ترین کشوری‌های جهان انواع و اقسام فسادها و هم جنس بازی‌ها و بسترهای گناه و حرام در حد وسیع‌تر و گسترده‌تری وجود دارد.

وی با اشاره به بخشی از آیه ا نَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا گفت: در اینجا انما حکایت از یک موهبت الهی است که استثنائاً برای اهل بیت است. ا نَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ؛ در اینجا مراد از اراده تکوینی خدا است و اختصاص به اهل بیت دارد زیرا اراده تشریعی پروردگار بر پاکی و طهارت همه مردم است و خداوند قوانین را توسط پیامبر فرستاد تا مردم پاک باشند و پاکیزه زندگی کنند. در این آیه منظور از رجس هر گونه ناپاکی است اهل بیت مراد همه خاندان پیامبر نیست بلکه برخی از افراد خانواده حضرت است که مقصود همان چهارده معصوم است.

علم الهدی با طرح این پرسش مبنی بر اینکه چرا طهارت و پاکی خاص را منحصراً در چهارده معصوم معنا می‌کنیم این انحصار چرا تنها برای این بزرگان است؟ عنوان کرد: روایاتی که از خود زنان پیامبر نقل شده چنین آمده که از پیامبر پرسیده شده آیا ما نیز جز اهل بیت شما هستیم؟ حضرت فرمودند خیر و شما مصداق این آیات نیستید. یا نقل شده هر زمان که پیامبر می‌خواستند از مسجد خارج شوند مقابل درب خانه امام علی می‌ایستادند و می‌فرمودند السلام علیکم یا اهل بیت النبوه؛ سپس می‌رفتند. شاید حضرت می‌خواستند با این کار به مردم بفهمانند که اهل بیت اهالی این خانه هستند.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه همسران پیامبر معصوم نبودند و به مقام عصمت نرسیدند گفت: کسی که دچار اشتباه می‌شود نمی‌تواند معصوم باشد همسران پیامبر گاهی اوقات مرتکب گناه می‌شدند و خداوند در قرآن می‌فرماید اگر شما دو نفر همسران پیامبر توبه کنید و به سوی خدا برگردید دل‌هایتان صفا پیدا می‌کند. در سوره تحریم آمده که پیامبر رازی را به بعضی از همسران خودشان گفتند و آنها امانت داری نکردند و این راز را فاش کردند که خداوند به آنها دستور توبه داد.

وی ادامه داد: همچنین سوال می‌شود که چرا آیه تطهیری در این آیه که مخاطبانش همسران پیامبر است قرار گرفته است؟ چند مدل پاسخ در اینجا مطرح شده است گاهی اوقات می‌گویند انما یرید الله یک جمله جداگانه ای است که هنگام جمع آوری قرآن کریم اینجا واقع شده است و در تفسیر مجمع البیان این چنین پاسخ می‌دهد که در آن روز شعرا و ادبای در میان سخن خویش سخنی جدید را مطرح می‌کند تا تأثیر بیشتری آن سخن داشته باشد. شاید خداوند در این آیه می‌خواست که با یک شوک اشاره به طهارت تکوینی اهل بیت داشته باشد.

علم الهدی در پایان گفت: أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا؛ در اینجا مقصود این نیست که اهل بیت آلودگی داشته اند و خداوند خواسته است آنها را تطهیر کند در اینجا مقصود پاک نگاه داشتن است نه به معنای پاک کردن از آلودگی قبلی. خداوند اراده کرده تا اهل بیت را پاک نگاه دارد نه اینکه آنها را از آلودگی پیشین پاک کند. در این آیه خداوند چند پیام اصلی را می‌دهد نخست اینکه جایگاه زن یا در خانه است یا بیرون از خانه بدون خودنمایی، دوم اینکه خداوند متعال توجه می‌دهد که بازگشت به دوران جاهلیت قبلی و عقب گرد و ارتجاع ممنوع است و آخر اینکه خودنمایی زنان در بیرون از منزل و در مقابل نامحرمان نشانه تمدن نیست بلکه نشانه جاهلیت است زنانی که خودشان را در مقابل دید مردان هوسران قرار می‌دهند آنها در حقیقت جهالت خود رانشان می‌دهند نه متمدن بودن خویش را. گناه پلیدی روح است و خاندان پیامبر باید از این پلیدی دور باشند و خدا این پلیدی را از آنان دور کرده است.

منبع: خبرنگار مهر

تاریخ انتشار: 1403/01/10