وحیده علی میرز ایی، دانشجوی دکتری مطالعات زنان، گرایش حقوق زن در اسلام

حجاب و پوشش پیشینه‌ای پر فراز و نشیب به‌اندازه تاریخ آفرینش انسان دارد. متون تاریخی نشان‌می‌دهد که زنان و مردان بیشتر قوم‌ها و ملت‌ها با حجاب بیگانه نبوده‌اند. طلوع اسلام در عصر جاهلیت به جایگاه دختر رسمیت داد. پس‌از آن نیز با کمک دو ابزار عفت و حیا، حجاب را به ارمغان آورد و در فضایی امن و آرام به فعالیت و جایگاه اجتماعی زنان مشروعیت بخشید. با این همه حجاب رفته‌رفته در روزگار ما و کشور ایران به یک مسأله کلانِ سیاسی فرهنگی تبدیل‌شده است. با مطالعه تاریخ و سیر و تطّور مسائل دینی و غیردینی درمی‌یابیم که ادیان ابراهیمی در طول حیات اجتماعی خود دچار تحریف‌های لفظی و معنایی شده‌اند. دین اسلام نیز از این مسأله مستثنا نبوده است. دشمنان وقتی نتوانستند لفظ قرآن را تحریف کنند به تحریف معنایی پرداخته و به تفسیرهای من‌درآوردی از مفاهیم و گزاره‌هایی دینی رو آورده‌اند. این مسأله به ضعف رسانه‌ای روزگار معاصر در حوزه حجاب نیز بازمی‌گردد تا جایی که بعد از گذشت سال‌ها از پیروزی انقلاب اسلامی فقط به کتاب مسأله حجاب شهید مطهری (ره) رو می‌آوریم و آن را به دیگران معرفی می‌کنیم. آیا این برای حوزه‌های علمیه و دانشگاهیان عیب نیست که هنوز نتوانسته‌اند مصرف‌گرایی را کنار بگذارند و در مسأله حجاب به تولید تفکر جدید متناسب با عصر حاضر برسند؟ این نه یعنی محتوایی شکل نگرفته باشد. مقالات و آثاری هم به وجود آمده‌اند؛ اما در روند روایت‌سازی صحیح رسانه‌ای در جامعه بسیار ضعیف عمل شده‌است. متأسفانه هنوز وقتی می‌خواهیم برای دختر جوانی در باب حجاب استدلال بیاوریم، سریع تن او را به مرواریدی تشبیه می‌کنیم که برای در امان بودن باید در صدف باشد. رسانه‌های غربی با دگرگونی روایت‌ها اولویت و ضرورت حجاب را تنزّل داده و با تبلیغ اینکه خدا انسان را با چند تار مو به جهنّم حواله نمی‌دهد، جامعه دینی را به سهل‌انگاری دچار کرده است و در مقابل ما هم هنوز درگیر مثال‌ها و تشبیه‌های ساده‌انگارانه‌ایم. وقتی مسأله به یک روایت تبدیل نشود و این روایت‌ها در کرسی‌های مناظره و گفت‌وگو به چالش کشیده نشوند، بی‌گمان دعواهای دیگری بر سر مسأله حجاب پدید می‌آید. هنوز حدود و ثغور این مسأله مشخص نشده است. اینکه معیار چیست؟ میزان کدام است؟ مراکز دینی، حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و سازمان‌ها چگونه این چالش را حل‌وفصل خواهند کرد؟ درباره حجاب، به یک انقلاب فکری جدید نیاز داریم؛ چراکه اگر خلاقیّتی در این‌باره ایجاد نشود، بازی را به رسانه‌های غربی و دگرگونی روایت‌ها باخته‌ایم. اگر هرچه سریع‌تر کاری نکنیم به جایی خواهیم رسید که بی‌حجابی و بدحجابی که گاهی جلوه بدتری از بی‌حجابی است به امری عادی و عرفی در جامعه دینی تبدیل شود و قاعده بازی به نفع جریان‌های تحریف معنایی قرآن و منابع اصیل اسلامی تغییر خواهد کرد.

تاریخ انتشار: 1402/07/10