ویژههای فکرت
مجموعه فکرت درصدد است، مسائل روزِ حوزه اندیشه را با نگاهی جدید و در قالبهای متنوع رسانهای به تصویر بکشد.
به گزارش فکرت، متن این یادداشت بدین قرار است؛
مسئلهی من رأیآوردنِ جلیلی یا پزشکیان نیست. از چیز دیگری حرف میزنم. سیاست به یک معنا یعنی حساسبودن به شهر و محل زندگی؛ یعنی برساختنِ تقریر و روایتی که فرد را به موطنِ خود پیوند بزند؛ یعنی داشتن روایتی نسبتا مشترک با «همـشهری»ها و «همـوطن»ها. به این معنا، شهروندی پیوند عمیقی با سیاستورزی دارد. در مقابل، سیاستزدایی فرایندیست که مجراهای سیاستورزی را آرامآرام میبندد و آدمها را به جایی میرساند که حساسیتشان را برونسپاری کنند.
ژیژک این برونسپاری را به پخش صدای «خندهی حضار» در فیلمها و سریالها تشبیه میکند: کمکم ادراک تو نسبت به امر خندهآور از بین میرود و تو پیداکردنِ لحظهی خندهآور را به صدای پسزمینه میسپاری. در این سالها، دستاندرکارانِ حاکمیتْ ایران (این هویتِ همواره سیاسی) را سیاستزدایی کردهاند. چرا؟ خوشبینانه اینکه شاید چون درگیر مقاومت و جنگ موجهی است که حدود هویتش را در جغرافیای سیاسی تعریف میکند اما حالا «سیاستورزیِ» متعارفی که با زندگیِ معمولی پیوند خورده، حضور در این جنگِ دشوار را با لکنت مواجه میکند.
این سیاستزدایی چنان شده که بسیاری از آدمها در لحظاتِ انسانی و شرعی و سیاسی، حساسیتشان را برونسپاری میکنند و گوششان به صدای «خنده یا گریهی حضار»یست که از جایی پخش شود. این سیاستزدایی آدمها را از شهر جدا میکند. و برای انسان سیاستزدوده، شهر نه خانهای برای ماندن که مسافرخانهایست که نمِ دیوارش هیچ دلشورهای برنمیانگیزد.اما در وضعیت انسدادِ مجراهای متعارفِ سیاستورزی، چیز دیگری جای آن را میگیرد: «حضور تودهای مردم در خیابان».
آیین باشکوه مذهبی و تشییع شکوهمندِ افراد شاخص به خودیِ خود ارزشمندند اما در ایرانِ سیاستزدوده، بدل به کمپینهایی میشوند که جای مجرای متعارف سیاستورزی مینشینند.این سیاستزدایی بهمرور مشارکتِ سیاسی را کاهش میداد اما تا پیش از هشتم تیرماهِ ۱۴۰۳، از صندوقِ رأی خلوتْ، گزینهای انتخاب میشد که علیالظاهر زاویهی چندانی با آن جنگ و مقاومت نداشت. ولی رخدادِ هشتمِ تیرماه اولین باریست که هم مشارکت پایین همچون سیلیست و هم گزینه گزینهای دیگر. و این خبر هولناکی برای سیاستزداییست.
امیدوارم. امیدوارم این تلنگر (فارغ از هر نتیجهای) شاید طلیعهای بر توقفِ فرایند سیاستزدایی باشد. امیدوارم روحِ سیاستورزی دوباره به جامعه برگردد. امیدوارم دستاندرکارِ برساختنِ روایتی از ایران بشویم که نسبتی هرچند تُنُک میان «زندگی معمولی» و آن «جنگ» برقرار کند.
ایران خانهی ماندنِ ماست.
تاریخ انتشار: 1403/04/10
مجموعه فکرت درصدد است، مسائل روزِ حوزه اندیشه را با نگاهی جدید و در قالبهای متنوع رسانهای به تصویر بکشد.