به گزارش رسانه‌ی فکرت، پنجمین نشست تخصصی حکمرانی آموزش‌عالی کشور با موضوع مأموریت گرایی گامی مؤثر در راستای تحول در حکمرانی آموزش‌عالی کشور با ارائه دکتر یعقوب مهارتی، استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد و دکتر مصطفی کاظمی، استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت وبیناری برگزار شد.

دکتر مهارتی، استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد در این نشست بیان کرد: بحث مأموریت‌گرایی یکی از بهترین و راهبردی‌ترین مصوباتی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی داشته است که در صورت اجرای آن گامی اساسی در راستای حکمرانی آموزش‌عالی برداشته خواهد شد.

وی افزود: در مطالعاتی که برای سند راهبردی دانشگاه فردوسی انجام داده‌ایم، حکمرانی با رویکرد اسلامی مدنظر قرار داده‌ایم که ارزش‌های حاکم بر جامعه اسلامی را مورد توجه قرار می‌دهد. آنچه مد نظرمان است حکمرانی در دانشگاه است که شاخص‌های آن را احصاء کردیم. مأموریت گرایی یکی از بازوهای اجرایی حکمرانی دانشگاهی است. بحث امروز ما نقش مأموریت گرایی در تحقق حکمرانی مؤثر آموزش‌عالی است. مقام معظم رهبری در بیانات متعددی بحث مأموریت ملی دانشگاه‌ها و مأموریت گرایی را مطرح فرموده‌اند که اهمیت این موضوع را نشان‌می‌دهد.

وی با اشاره به طرح آزمایشی مأموریت گرایی دانشگاه‌ها گفت: اهداف این طرح شامل انتظام بخشی به آموزش‌عالی، کاهش تمرکز در امور اجرایی، متوازن کردن توسعه آموزش‌عالی و استانداردسازی آموزش و توانمندسازی دانش آموختگان است. کلیدواژه‌ای که در این طرح مورد بررسی قرار گرفته و بحث سطوح مأموریت مختلفی است که برای مؤسسات تعریف می‌شود. در این طرح مأموریت را به چهار سطح تقسیم کرده‌ایم؛ که شامل استانی، منطقه‌ای، ملی و فراملی (بین‌المللی) است. مناطق هم همان مناطق ده گانه دانشگاهی است که در ماده یک آمایش آموزش‌عالی آمده است. دانشگاه‌ها بر اساس ظرفیت فعلی خود در یک سطح قرار می‌گیرند و بعداً این قابل‌تغییر است.

مهارتی اضافه‌کرد: این طرح به‌صورت آبشاری و از بالا الزاماتی را برای دانشگاه‌ها متصور می‌شود که در ذیل آن می‌توان بحث ارتقا و ارزیابی گروه‌ها و اعضا و غیره را اجرا کرد. در این طرحی که به‌صورت آزمایشی انجام شد تعداد قابل توجهی از دانشگاه‌هایی را شناسایی کردیم که نه توانمندی درونی دارند و نه ظرفیت محیطی و این مصداق عدم کارایی و اثربخشی است. بنابراین این طرح می‌تواند به تحقق سایر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی هم کمک بکند. این طرح به‌صورت آزمایشی در حوزه معاونت پژوهش و فناوری در منطقه ۹ آموزش‌عالی کشور (سمنان، خراسان‌شمالی، رضوی و جنوبی) انجام شد.

وی افزود: راهبری اجرایی آن از طریق کمیته راهبری در وزارت عتف به دانشگاه فردوسی مشهد سپرده شد و ما به اتفاق همکاران این طرح را به‌عنوان یک نمونه به سرانجام رساندیم. هدف طرح آزمایشی، فاز مطالعاتی طرح مأموریت گرایی بود تا مدلی ارائه شود که بتواند سطح مأموریت دانشگاه‌ها را مشخص کند که کدام دانشگاه توان فعالیت در کدام سطح را دارد.

استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد گفت: کار بسیار مهمی که در این طرح انجام شد این بود که موضوعات اولویت‌دار مؤسسات که قرار است در سطح ملی فعالیت کنند نیز شناسایی شود. در فاز اول، بحث انتخاب مدلی بود که پاسخ‌گوی نیازها باشد؛ بدین‌منظور بیش از ۴۰ سند بالادستی تحلیل محتوا شد و ۱۵۴ شاخص در حوزه پژوهش و فناوری و ۶۵ شاخص در حوزه محیطی احصاء شد.

دکتر مهارتی ادامه‌داد: این شاخص‌ها پس از به‌روزرسانی می‌توانند تبدیل به نظامی در رتبه بندی داخلی و ملی بشود که بتوانیم به ارزیابی دقیق دانشگاه‌ها اقدام کنیم. در فاز دوم برای تعیین موضوعات اولویت‌دار تمام اسناد آمایشی و فرادستی هر مؤسسه به‌صورت مجزا بررسی شد و مصاحبه با خبرگان انجام شد و خبرگان از طریق هیئت امنای دانشگاه و اساتید برجسته انتخاب شدند. فرآیند تعیین موضوعات پژوهش و فناوری هم احصاء شد.

دکتر کاظمی، استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این نشست بیان کرد: رویکری که در این طرح وجود دارد، رویکردی مشارکتی است که با مشارکت نخبگان و مسؤلان دانشگاهی و وزارتخانه صورت‌می‌گیرد و می‌تواند منتج به ایجاد باور و تعهد برای اجرای نتایج این طرح بشود. ویژگی دیگر این طرح بررسی محیط بیرونی و درونی است که از نظر محیط بیرونی با آمایش سرزمینی ارتباط دارد.

وی ادامه‌داد: تحلیل محیط بیرونی ما مبتنی بر شاخص‌های کمی و کیفی که تبدیل به کمی شده بوده است. بحث دیگر که می‌تواند در طبقه بندی دانشگاه‌ها مؤثر باشد، رعایت همگنی و استخراج واحدهای همگن از یکدیگر است. استفاده از قابلیت دانشگاه‌های بزرگ مراکز استان نیز یکی از مزیت‌های انجام این طرح است. روش و فرآیند انجام کار این طرح کمی است که قابلیت سیستمی شدن دارد. ما به شاخص‌ها وزن هم دادیم. داده‌های ما خبرگان و اسنادی است. نتایج حاصل از این کار با کمک خود مراجع دانشگاهی اعتبارسنجی شده‌اند و آن‌ها هم نتایج را برای آن تعداد واحد محدود قابل قبول تشخیص دادند.

به گزارش خبرگزاری مهر، استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد گفت: یک نتیجه گسترده این کار قابلیت استفاده از نتایج آن برای سایر وظایف موجود در دانشگاه‌هاست؛ مثلاً فرآیند تدوین دستورالعمل را می‌تواند تسهیل کند. این طرح را در ده مرحله انجام دادیم که شامل بررسی ادبیات موضوع، پالایش و دسته بندی و احصاء شاخص‌های اولیه، بالانس و دسته بندی اولیه شاخص‌ها، تعیین اهمیت شاخص‌ها توسط خبرگان، انجام آزمون‌های آماری جهت پالایش شاخص‌ها برای حذف موارد کم‌اهمیت‌تر، تعیین شاخص‌های نهایی و دسته بندی نهایی و تعیین وزن نهایی شاخص‌ها، محاسبه رتبه مؤسسات، تعیین سطح مأموریت پژوهش و فناوری مؤسسه، بررسی محیط بیرونی و درونی مؤسسه برای تعیین موضوعات پژوهشی مؤسسه، تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری مؤسسه، تحویل سطح و اولویت‌های هر مؤسسه است. پس از اینکه مأموریت‌ها در اختیار دانشگاه قرار گرفت. فعالیت اساتید و کارکنان اگر در راستای آن مأموریت‌ها باشد در ارزیابی عملکردشان و رتبه بندی‌شان مؤثر است.

پایان

تاریخ انتشار: 1402/08/26