دکتر مرتضوی کاخکی در گفتگو با موسسه رسانه ای فکرت، به تحلیل رابطه مقاومت و عدالت پرداخت و تاکید کرد که مقاومت باید در چارچوب اقتصادی نیز تحلیل شود. وی به هزینه‌های مقاومت اشاره کرده و بیان داشت که این هزینه‌ها باید با منافع آن سنجیده شود. دکتر مرتضوی کاخکی همچنین به تجربیات تاریخی و چالش‌های اقتصادی اشاره کرد و نمونه‌هایی مانند نهضت ملی شدن صنعت نفت را به عنوان مثال‌هایی از مقاومت موفق در ایران مطرح کرد. وی همچنین به اهمیت سرمایه اجتماعی در تقویت بنیه مقاومت اشاره کرده و تأکید کرد که در شرایط تحریم و بحران‌های اقتصادی، اعتماد عمومی و امنیت معیشت نقش کلیدی در موفقیت مقاومت دارند.

دکتر مرتضوی کاخکی  در خصوص رابطه میان مقاومت و عدالت اظهار داشت: اگر بخواهیم واژه مقاومت را در معنای حقیقی آن بررسی کنیم، باید آن را به‌عنوان مفهومی در نظر بگیریم که در قالب مشارکت مستمر و در راستای تحقق یک حقیقت و بر اساس عدالت قرار دارد. وی ادامه داد که در این مسیر، ارتباطی تنگاتنگ میان اقتصاد و مقاومت وجود دارد، به‌طوری که مقاومت نه تنها از ابعاد انسانی، بلکه از منظر اقتصادی نیز باید تحلیل شود. همان‌طور که در مطالعات اخیر از جمله توسط دکتر عباس‌زاده آموخته‌ام، مقاومت در جهت تحقق عدالت نیازمند تحلیل در چارچوب اقتصادی است. دکتر مرتضوی کاخکی همچنین به تأکید مقام معظم رهبری بر هزینه‌های مقاومت اشاره کرد و بیان داشت که این هزینه‌ها به دو بخش جانی و مالی تقسیم می‌شوند. وی افزود که در سطح اقتصادی، باید توجه داشت که هر هزینه‌ای که پرداخت می‌شود، باید به‌طور شفاف با منافع حاصل از آن ارتباط داشته باشد. در واقع، وقتی از مقاومت صحبت می‌کنیم، باید بپذیریم که هزینه‌های آن باید با منافع و فواید حاصل از آن سنجیده شود. در ادامه، دکتر مرتضوی کاخکی به ابعاد اقتصادی مقاومت پرداخت و خاطرنشان کرد که در کنار هزینه‌ها، همیشه گزینه‌های دیگری نیز وجود دارد، از جمله تسلیم و عدم مقاومت که می‌تواند به‌عنوان یک گزینه مطرح شود. وی افزود که هر یک از این انتخاب‌ها نیز هزینه‌ها و پیامدهای خاص خود را خواهند داشت. به‌گفته وی، تاریخ گواهی است بر موارد زیادی از مقاومت و تسلیم که در آن‌ها هزینه‌ها و فواید هرکدام به‌طور روشن قابل مشاهده است.

هزینه‌های مقاومت و فواید آن در برابر تسلیم

دکتر مرتضوی کاخکی به اهمیت مقاومت در دنیای امروز و تاریخ اشاره کرد و بیان داشت: در کشورهای مختلف، به ویژه در کشورهای عربی، نمونه‌های زیادی از هزینه‌های مقاومت و تسلیم وجود دارد. او توضیح داد که در برخی مواقع، هزینه‌های مقاومت به‌طور جدی احساس می‌شود، اما فواید آن در بلندمدت از نتایج تسلیم قابل‌ملاحظه‌تر است و از این رو، این سوال مطرح می‌شود که آیا هزینه تسلیم در برابر مقاومت، به‌ویژه در شرایط کنونی، بیشتر از فواید آن است یا خیر؟ دکتر مرتضوی کاخکی بر این نکته تاکید کرد که تجربیات تاریخی نشان داده‌اند که تسلیم در برابر ظلم و عدم استفاده از توانمندی‌ها در مقایسه با مقاومت در راه حقیقت، منافع کمتری به همراه داشته است و این امر در چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی امروزی نیز به وضوح قابل مشاهده است. او افزود که باید تصمیمات آگاهانه‌ای اتخاذ کرد و از تجربیات گذشته بهره برد تا آینده‌ای بهتر رقم زده شود. در ادامه، دکتر مرتضوی کاخکی به نمونه‌ای برجسته از تاریخ ایران اشاره کرد و توضیح داد که نهضت ملی شدن صنعت نفت یکی از مصادیق مهم مقاومت در ایران است، زیرا زمانی که صنعت نفت ایران توسط شرکت دارسی کشف شد، تمامی درآمدهای نفتی کشور به نفع کشورهای غربی می‌رفت. اما با ملی شدن صنعت نفت، نه تنها استقلال اقتصادی ایران حفظ شد، بلکه کشور توانست بخشی از درآمد نفت را به خود اختصاص دهد و به این ترتیب، مقاومت نه‌تنها هزینه نداشت، بلکه منافع فراوانی به همراه آورد.

مقاومت و منافع اقتصادی

دکتر مرتضوی کاخکی  به تاثیرات مقاومت بر اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت اشاره کرد و گفت: در نتیجه این مقاومت، کشورهای تولیدکننده نفت، از جمله ایران، در دهه 70 میلادی شاهد افزایش قیمت نفت بودند. این پدیده که به 'شوک نفتی' معروف شد، منجر به افزایش چشمگیر قیمت نفت از حدود یک دلار به چهار دلار برای هر بشکه و حتی به 16 دلار در شوک دوم شد. برای ایران، این اتفاق به‌طور مستقیم به معنی افزایش درآمدهای نفتی بود، حتی با وجود تحریم‌هایی که در آن زمان وجود داشت.  وی همچنین به وضعیت کشورهای محور مقاومت اشاره کرد و افزود: در تمام کشورهایی که در محور مقاومت قرار دارند، منابع نفت و گاز در حد بالایی وجود دارد. حتی در لبنان که پیش از این تولیدکننده نفت عمده‌ای نبوده است، اکنون اصلی‌ترین مناقشه میان اسرائیل و لبنان بر سر منابع نفتی و گازی در سواحل مدیترانه است. این کشورها به وضوح نشان می‌دهند که مقاومت در برابر سلطه خارجی می‌تواند منجر به بهره‌برداری از منابع طبیعی و اقتصادی آنها شود.  دکتر مرتضوی کاخکی در پایان اظهار داشت:  با توجه به تجربه نهضت ملی شدن صنعت نفت و وضعیت کنونی کشورهای محور مقاومت، به‌طور واضح می‌توان نتیجه گرفت که مقاومت نه تنها هزینه‌های سنگینی ندارد، بلکه منافع بیشتری برای کشورها به ارمغان می‌آورد. از منظر اقتصادی، حتی اگر برخی هزینه‌ها وجود داشته باشد، در نهایت منافع حاصل از مقاومت می‌تواند بیشتر از هزینه‌های آن باشد. بنابراین، گزینه تسلیم و عدم مقاومت قطعاً نمی‌تواند به‌عنوان یک گزینه منطقی مطرح شود.

مقاومت و سرمایه اجتماعی

دکتر مرتضوی کاخکی به بررسی مفهومی عمیق از مقاومت در دوران حضرت رسول (ص) و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی پرداخت.وی گفت: در زمان محاصره شعب ابی‌طالب، حضرت رسول (ص) با چالش‌های زیادی در تأمین منابع و مواد غذایی روبرو بود. یکی از تدابیر برجسته آن دوران، تقسیم هسته خرما بین مسلمانان بود تا با این روش، جمعیت را زنده نگه دارند و از قحطی جلوگیری کنند.  وی ادامه داد:  در این شرایط بحرانی، آنچه که حضرت رسول (ص) در این دوران به کار برد، تنها جیره‌بندی مواد غذایی نبود، بلکه مهم‌ترین عامل در موفقیت، سرمایه اجتماعی بود. سرمایه اجتماعی در اینجا به معنای اعتمادی است که بین مردم و رهبران وجود دارد. اگر در شعب ابی‌طالب یا در جنگ احزاب، اعتمادی بین مردم و رهبران اسلام وجود نداشت، قطعاً پایداری و پیروزی ممکن نمی‌شد. دکتر مرتضوی کاخکی با بیان اینکه در شرایط مقاومت باید تولید و منابع خود را به‌طور بهینه مدیریت کرد، افزود:  تابع تولید اقتصادی به این معناست که برای تولید بیشتر، باید جمعیت و منابع (سرمایه و نیروی کار) را افزایش داد. در شرایطی که در آن زمان مسلمانان با تحریم و کمبود منابع روبرو بودند، تنها راه افزایش تولید و منابع، سرمایه‌گذاری در سرمایه اجتماعی بود. با تقویت اعتماد بین مردم و رهبران، مسلمانان توانستند به‌طور مؤثری در برابر دشمنان مقاومت کنند.

سرمایه اجتماعی و نقش آن در مقاومت

دکتر مرتضوی کاخکی در ادامه توضیح داد: اگر سرمایه اجتماعی در آن دوران به‌درستی تقویت نمی‌شد، مسلمانان نمی‌توانستند به‌خوبی در برابر مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها ایستادگی کنند. بنابراین، با افزایش سرمایه اجتماعی، مردم می‌توانستند تولیدات خود را افزایش دهند و هزینه‌های مقاومت را تأمین کنند. وی در ادامه افزود که  سرمایه اجتماعی، به‌ویژه در زمان‌های بحران و جنگ، نقش کلیدی در تقویت بنیه مقاومت دارد. به همین دلیل است که در شرایط سخت اقتصادی و تحریم‌ها، باید بیشتر بر روی سرمایه‌های انسانی و اجتماعی خود تمرکز کنیم تا بتوانیم تولید و منابع خود را افزایش دهیم و در برابر دشمنان ایستادگی کنیم. دکتر مرتضوی کاخکی در گفتگو با موسسه رسانه‌ای فکرت، به اهمیت اعتماد در تضمین همرا‌هی امام و امت و رابطه آن با سرمایه اجتماعی پرداخت. وی تصریح کرد: عامل اصلی در سرمایه اجتماعی، اعتماد است. هرگونه فعالیت اقتصادی که منجر به کاهش اعتماد عمومی بین مردم و حاکمان شود، می‌تواند جریان مقاومت و پایداری بر مسیر حق را تهدید کند.

اهمیت اعتماد و امنیت معیشت در تقویت مقاومت

دکتر مرتضوی کاخکی به اهمیت حفظ اعتماد عمومی و امنیت معیشت در مسیر مقاومت اشاره کرد. وی گفت: مردم زمانی اعتماد خود را از دست می‌دهند که به طور ناگهانی با شوک‌های اقتصادی مواجه شوند. به همین دلیل، سیاست‌های اقتصادی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که این شوک‌ها را به حداقل برسانند تا اعتماد مردم حفظ شود و جریان مقاومت تضعیف نگردد. دکتر مرتضوی کاخکی با اشاره به دعاهای حضرت سجاد (ع) در صحیفه سجادیه، افزود:  حضرت سجاد در دعاهای خود از خداوند خواسته‌اند که به مسلمانان مرزبانانی بدهد، سلاح‌هایشان را تیز کند و امنیت معیشت آنان را تأمین کند. این دعاها نشان‌دهنده اهمیت تضمین امنیت غذایی و تأمین معیشت در حفظ مقاومت است. وی در ادامه تأکید کرد: هر سیاستی که باعث شود امنیت غذایی مردم و حمایت از کسانی که در حال مقاومت هستند، آسیب ببیند، قطعاً به ضرر جریان مقاومت خواهد بود. سیاست‌های اقتصادی باید طوری طراحی شوند که ذهن مردم و کسانی که در خط مقدم مقاومت هستند، از دغدغه‌های معیشتی آزاد باشد.

مقایسه سیاست‌های اقتصادی با معیارهای مقاومت

دکتر مرتضوی کاخکی به نقد سیاست‌های اقتصادی رایج اشاره کرد و بیان داشت:  سیاست‌هایی مانند شوک‌درمانی، که برخی از مشاوران اقتصادی به دولت پیشنهاد می‌دهند، در واقع می‌تواند به بحران معیشتی و کاهش اعتماد عمومی منجر شود. این سیاست‌ها باید با دقت بیشتری بررسی شوند و به‌جای شوک‌درمانی، سیاست‌هایی اتخاذ شود که امنیت غذایی و معیشتی مردم را تضمین کند. وی در ادامه تأکید کرد که در دنیای امروز، مانند دوران‌های گذشته، تأمین معیشت و حمایت از مردم، به‌ویژه در شرایط مقاومت، از ارکان اصلی پیروزی در برابر دشمنان است. دکتر مرتضوی کاخکی در نهایت اشاره کرد:  هر سیاست اقتصادی که این اصل را نادیده بگیرد، قطعاً به‌عنوان یک مانع در مسیر مقاومت و تحقق عدالت عمل خواهد کرد.

تاریخ انتشار: 1403/11/13