رسانه فکرت / دکتر مرتضی زارع گنجارودی؛ فوق دکتری فلسفه و عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع)

امروزه ما شاهد برجستگی هرچه بیشتر جبهه کفر در تقابل با جبهه حق هستیم. یک مصداق بارز جبهه کفر، نظام سرمایه‌داری است؛ در مقابل، ماهیت جبهه بسیج، مصداق اتم جبهه حق است. بی‎شک تأثیر عظیم و وجود نظام سرمایه‌داری در جنگ‌ها، در فرهنگ، در ساختار سازمان‌هایی نظیر دانشگاه، بهداشت، بانک‌ها و بسیاری از ساختارهای دیگر سایه افکنده‌است. اگر بنیادی‌تر بخواهیم بنگریم و منطق ساختار نظام سرمایه‌داری و نهاد بسیج را بکاویم، باید بگوییم که نظام سرمایه‌داری با منطق قدرت، خودش را پیش می‌برد و نهاد بسیج با منطق معقول.

سازوکار منطق قدرت، با عقل طبیعی و حیوانی انسان در تناسب است و منطق معقول با عقل ملکوتی و انسانی عجین است. هر دو منطق وجوه عقلی دارند اما عقلی که شایسته و بایسته‌است، منطقاً همان عقل انسانی است. پس چه‌بهتر که منطق قدرت که پیش‌برنده نظام سرمایه‌داری است، شایسته انتساب عنوان عقلانیت نشود، به‌واقع، حیوانیت را چه‌نسبت با عقلانیت و شعور؟ باید گفت که منطق پیش‌برنده نهاد قدرت و نهاد بسیج، علت پیدایش دو ساحت و دو زیست متفاوت است؛ یکی زیست طبیعی و حیوانی و دیگری زیست ملکوتی و انسانی. یکی زندگی را تماماً این‌دنیایی و انسان را محدود به حدود حیوانی می‌کند و دیگری زندگی را اعم از این دنیا و گستره انسان را محدود به حدود عالم ناسوت نمی‌کند. یکی فردگرایی را توسعه می‌دهد و دیگری اتحاد و نفع جمعی را.

قاعدتاً پیامدهای این دو نحوه زیست خودش را در جامعه نمودار می‌سازد. به‌واقع، واضح است که تقابل و تباین زیربنایی این دو نهاد به نزاع و پیکار این دو در روبنا خواهد شد. در نظام سرمایه‌داری شاهد بازدارندگی گستره دین، به‌وجودآمدن فاصله طبقاتی در اقشار و نتیجتاً تحمیل زندگی سخت اقتصادی و عدم توجه به رشد اخلاقی در حوزه فردی و اجتماعی برای عده‌ای کثیر هستیم؛ در مقابل نحوه زیست تکاملی و متعالی شامل رشد و گسترش قلمرو دین، حذف فاصله طبقاتی و نتیجتاً تحقق عدالت اجتماعی و توجه به رشد فضایل فردی و اجتماعی است.

آن‌چه که پیش‌برنده نهاد بسیج است، همانا تکیه آحاد آن به منبع لایزال هستی و به تعبیر مرحوم علامه جعفری، جاذبه ربوبی حیات اعلاء است، اما منطق سرمایه‌داری اهرم و تکیه‌گاهی جز انسان مکانیکی و طبیعی ندارد. با تکیه‌بر تکیه‌گاه ستبری که نهاد بسیج بر آن استوار است، بلاشک پیروزی از آن اوست. اما نکات بسیاری است که آینده شکوفای بسیج، در گروی رعایت آن‌هاست و نباید به این نکات جدی را به نسیان بسپاریم ما در اینجا تنها به یکی از مهم‌ترین این نکات اشاره می‌کنیم و آن این‌که باید توجه جدی به بسیجیان نسل جدید و از آن مهم‌تر عنایت همه‌جانبه به کودکان، نوجوانان و جوانان امروزی شود. باید نحوه زیست آنها و فرهنگی که در آن زیست می‌کنند را نه صرفاً تئوریک، بلکه به‌شکل عملی زیست کنیم، نوع صحبت آنها با یکدیگر، نحوه آراستگی جسمانی (طرز پوشیدن لباس، شیوه آراستن فیزیکی و...) دغدغه مهم آنها و بسیاری از موارد دیگر. اینها همه نشان از فرهنگی است که در آن زیست می‌کنند.

ما باید به این فرهنگی که اشباع از تکنولوژی‌های جدید بوده به‌طور دیگری بنگریم و سلاحی جدید در تقابل با آثار منفی فرهنگی جدید که مسلح به سلاحی نو بوده، فراهم کنیم. یکی از آن سلاح‌ها، اولاً جلب‌اعتماد آنهاست و تا مادامی‌که این جلب‌اعتماد حاصل نشود، القاء آموزه‌های عقیدتی چنان که باید کارآمد نخواهد شد. اعتماد، جنبه عملی دارد، فلذا تقدم جنبه عملی، و ایجاد صمیمت واقعی (شناسایی نیازها، مشکلات و دغدغه‌های افراد و تلاش برای رفع آن) و نه صرفاً سازمانی، اولین مجادت پایگاه‌های بسیج خواهد بود که قاعدتاً فرمانده پایگاه و دیگر فرماندهان مربوطه، در ایجاد قلمرو این فضا و نقش حداکثری در شکل‌گیری آن ایفا می‌کنند. این مهم باید تبیین شود، و این مستلزم جهاد خواهد بود و سنخ آن جهادِ تبیین در مقام عمل است.

تاریخ انتشار: 1402/09/13