وحدت حوزه و دانشگاه چه بود و چه شد؟

رسانه فکرت | محمدجواد رحمانی، دانش آموخته علوم حدیث

«چه مجلس شورانگیزی است و چه اجتماع مبارکی! یک روز بود که دانشگاه و حوزه‌های علمیه نه آنکه از هم جدا بودند، جَوّی به وجود آورده ‌بودند که با هم شاید دشمن بودند. نه دانشگاهی، تحمل روحانی را داشت و نه روحانی تحمل دانشگاهی. اساس هم این بود که دو قشر را که با اتحادشان تمام ملت متحد می‌شوند از هم جدا نگهدارند و با هم مخالفشان کنند تا ملت اتحاد پیدا نکند. بحمدالله در این نهضت اسلامی، این انقلاب اسلامی، این تحول بزرگ حاصل شد که هیچ‌یک از این دو طایفه خودشان را از دیگری ان‌شاءالله جدا نمی‌دانند. آن وحشتی که دانشگاهی‌ها از معمَّم داشتند و آن وحشتی که معمَّمین از دانشگاهی‌ها داشته‌اند، به اذن خدای تبارک و تعالی مرتفع شد و حالا شما برادران دانشگاهی و برادران روحانی در کنار هم برای رفع مشکلات و برای به پیروزی رساندن انقلاب مجتمع هستید».

قبل از ظهر 27 آذر 1359 تهران، جماران‌ و این طلیعه سخنرانی امام راحل بود برای مدرسان و طلاب حوزه علمیه قم و دانشجویان عضو دفتر تحکیم وحدت حوزه و دانشگاه‌. امام به روشنی و صراحت منظور خود را از وحدت بیان کرد؛ اما شواهد نشان می‌دهد بسیاری از دانشگاهیان و حوزویان از آن تفسیر و برداشت درستی نداشته‌اند.

انقلاب اسلامی معلول ناکارآمدی شدید، ظلم و فساد افسارگسیخته حاکمان ستمشاهی بود. رخداد عظیمی به دست ملتی پرانگیزه و امیدوار به حل مسائل فرهنگی و اقتصادی‎شان تحقق پیوست. امام راحل قبل از دومین سالگرد پیروزی انقلابش دو مرکز علمی کشور را با هم جمع کرد و از آن‌ها خواست با هم همکاری کنند و برای مشکلات کشور آستین بالا بزنند. نه مرادش این بود که دانشگاهیان بعد از تحصیل در دانشگاه حوزوی شوند و نه طلاب پس از مراحل علمی حوزوی به دانشگاه رفته و علوم دانشگاهی را بیاموزند و تدارک مدرک باشند؛ چون هرکدام علم مفید خود را داشته و دارند.

بعد از گذشت 45 سال از انقلاب، برخی انگشت اتهام را به سمت حوزه علمیه نشانه گرفته‌اند تا این نهاد دیرینه دینی و فقهی را در افکار عمومی ناکارآمد جلوه دهند. با کمی نگاه منصفانه درمی‌یابیم از آن درخواست امام راحل از دانشگاهیان و حوزویان برای حل معضلات کشور ذره‌‌ای هم جامه عمل نپوشیده نه دانشگاهیان و نه حوزویان هیچکدام مسأله اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... را وسط نگذاشته و برای حل آن با هم چاره اندیشی نکرده‌اند.

مسأله بسیار مهم و مغفول، جایگاه دولت‌ها در ایجاد توانمندی بین حوزه و دانشگاه برای حل معضلات کشور است؛ آن‌ها باید مسأله و معضل موجود جامعه را به این دو نهاد علمی ارجاع داده و از آن‌ها جواب و راه حل بخواهند.

اگر واقع‌بینانه بنگریم، درمی‌یابیم که در حوزه، مراکزی وجود دارد که برای خودشان محصولات علمی تولید می‌کنند‌، بی‌آنکه بخواهند آن‌ها را به عرصه عمل و ظهور برسانند؛ البته دانشگاهیانی هم هستند که به دنبال مدرک‌اند تا مهاجرت کنند یا با آن دنیای خود را آباد کنند. دانشجویان و طلاب دغدغه‌مند برای خدمت خالصانه به جامعه و حل مشکلات آن نیز کم‌اند.

تاریخ انتشار: ١٤٠٢/١٠/٠٦