حلقه مفقوده «تربیت سیاسی» در نظام آموزشی

رسانه فکرت | مجتبی عباسی، پژوهشگر علوم سیاسی

بعد از بارش برف و باران، کرسی انتخابات در کشور گرم شد، مردم با هدایت رهبر عزیز بار دیگر در جنگ شناختی و رسانه‌ای پیروز شدند و روسیاهی در این زمستان نیز روی دشمنان ماند.

بعد از داوطلب شدن نخبگان و حجم مشارکت مردمی، شگفتی بزرگ این دوره از انتخابات، شکستن انحصارهای سیاسی با هدف حذف تفکرات اقتصادی و اجتماعی لیبرالیستی با نماد اصلاح‌طلب و اصول‌گرا بود.

فارغ از تحلیل‌های سیاسی و اهمیت موضوع مطالبه‌گری از منتخبان ملت، مسأله اصلی و مهم پسا انتخابات برای نظام آموزشی کشور، بحث تربیت سیاسی است.

تربیت سیاسی؛ مسأله‌ای تخصصی، امری تدریجی و نیازمند برنامه‌ریزی دراز مدت است که در عین حال مورد توجه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش قرار گرفته و جزو ساحت‌های تربیتی محسوب می‌شود.

تربیت سیاسی مثل بسیاری از مسائل فرهنگی از جمله حجاب، نیازمند برنامه‌ریزی، تبیین و هم‌افزایی نهادهای مسئول است، از این‌رو اگر در زمینه این ساحت مهم تربیتی در نظام آموزشی کشور غفلت صورت بگیرد، ناامیدی و سیاه‌نمایی، سکه رایج می‌شود، چنانکه در برخی دانشگاه‌ها به لطف اساتید غرب‌گرا، چالش‌های فرهنگی مصداق کاشتن باد برای درو کردن طوفان، تئوریزه می‌شود.

بنایراین زمانی نقش یک معلم و مدیر مدرسه در افزایش مشارکت مردمی مشخص می‌شود که برای تربیت سیاسی و کنشگری آگاهانه دانش آموزان در آینده و عدم دنباله‌روی آنها از بیگانگان، برنامه‌ریزی داشته باشد.

هنگامی دانش آموزان، تحت تاثیر فضای مجازی قرار نمی‌گیرند یا ناشی از بحث‌های خانوادگی یا شبهات اجتماعی دچار سرخوردگی نمی‌شوند که معلم بصیر و مسئولیت پذیر به آنها قدرت تشخیص و توانایی انتخاب را آموزش داده و برای حل چالش‌هایشان به دنبال راهکار و چاره‌اندیشی باشد.

البته در مقابل رویکردهای حداقلی، ناقص و کاریکاتوری در عرصه تربیت؛ اغلب مدیران و معلمان دلسوز از بلوغ سیاسی دانش آموزان استقبال می‌کنند و حتی آموزش‌های لازم را در این زمینه ضروری دانسته و سخن حکیم انقلاب را در راستای رشد و تربیت سیاسی آینده سازان، سرلوحه کار خود قرار می‌دهند که می‌فرماید:

«احساس هویّت ایرانی و اسلامی و شخصیّت ملّی را در کودکان این کشور باید زنده کنید. مسأله زبان و ملّیّت و پرچم مهم است؛ دلبسته باید باشد؛ اینها اساسی است. دانش‌آموز باید به ایرانی‌بودنِ خودش افتخار کند. مفاخر ملّی، سابقه فرهنگی، عزّت تاریخی، وقتی که به نوجوان و جوان نشان داده بشود، در او احساس عزّت به وجود می‌آید. ما این‌همه گذشته تاریخیِ پُر از حماسه و پُر از شجاعت و پُر از صفات عالیه بشری و انسانی و اجتماعی داریم، اینها مسکوت می‌ماند.» (بیانات در دیدار معلمان، ۱۴۰۲/۰۲/۱۲).

تاریخ انتشار: ١٤٠٢/١٢/١٣