کاهش جمعیت؛ سایه شوم زندگی مدرن

به گزارش فکرت، دکتر سید عبدالرسول علم‌الهدی، استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) در گفت‌وگو با فکرت اظهار کرد: ما نمی‌توانیم تعیین کنیم که وضعیت ایده‌آل، پرجمعیت بودن یا کم جمعیت بودن است. بلکه وضعیت ایده‌آل، جایگزینی نسل بعدی با نسل قبلی است.

وی با اشاره به نرخ طبیعی مرگ و میر و تولد که باید ۲/۵ یا ۳ باشد و نرخ متعادلی برای شیب افزایش جمعیت و جایگزینی است، افزود: در حال حاضر وضعیت کشور ما ۱/۶ درصد است و پایین‌تر نیز خواهد آمد؛ مسأله‌ی ما جوانی جمعیت بوده که برای هر کشوری قدرت محسوب می‌شود و ما تا سال ۱۴۱۵ جوانی کشورمان تقریبا رو به پیری می‌رود و جایگزین جوان نداریم.

علم‌الهدی در رابطه با اینکه برخی می‌گویند عامل اصلی کاهش زاد و ولد، امری اقتصادی است، تأکید کرد: به نظر می‌رسد نمی‌توان این مقوله را در اقتصاد و معیشت خلاصه کرد؛ خانواده‌هایی که در زیست شهری مرفه و به اصطلاح بالاشهری قرار دارند یا طبقه اجتماعی بالایی دارند لزوما اراده‌ی بیشتری برای افزایش فرزند ندارند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: راهبردهایی همچون دادن وام، مسکن و خودرو نمی‌تواند اراده‌ی به فرزندآوری را تقویت کند و صرفا جنبه‌ی تشویقی برای فرد مذکور دارد؛ به بیان صمیمانه‌تر باید گفت این نوع طرح‌ها شبیه به شیرینی و شکلاتی است که حاکمیت به واسطه‌اش دارد تشکری نسبت به آن خانواده صورت می‌دهد.

وی در خصوص بهبود رشد جمعیتی خاطرنشان کرد: باید یک روش دوسویه که از یک‌سو بر اراده بانوان جهت فرزندآوری و از سوی دیگر بر اراده‌ی مردان برای ازدواج بنا نهاده شده تکیه کرد و اگر در یک ساختار مدرن، بینش‌هایی همچون لذت‌طلبی، رفاه‌خواهی، آزادی‌، فردگرایی و دوری از دغدغه‌های ارتباط با دیگری، ترویج یابد نتیجه‌ی آن مساوی با کاهش فرزند خواهد بود.

این سیاستگذار عرصه‌ی فرهنگی همچنین درباره علت بی‌میلی به فرزندآوری ابراز کرد: انسان‌ها به خاطر فرزندآوری حاضر به گذشتن‌ از راحتی و لذت خود نیستند؛ البته در زیست خانواده ایرانی، تولد فرزند در زمره‌ی لذت‌ها قرار می‌گیرد؛ از این رو ما بیش از آنکه به بررسی عوامل اقتصادی در این موضوع وابسته باشیم به بررسی ساخت امروز جامعه ایرانی نیازمندیم.

وی در پایان گفت: اگر این ساخت، یک ساخت مدرن باشد حتما فرزندآوری در آن با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد و یا اگر بر سبک زندگی ایرانی_اسلامی سوار باشد، اراده‌های زنان و مردان جامعه، تحت تأثیر همان ساخت، فرزند بیشتر را می‌پسندد.

گزارشگر: فائزه جعفری

تاریخ انتشار: ١٤٠٢/١٠/١٧