ویژههای فکرت
مجموعه فکرت درصدد است، مسائل روزِ حوزه اندیشه را با نگاهی جدید و در قالبهای متنوع رسانهای به تصویر بکشد.
به گزارش رسانه فکرت، حجت‌الاسلام احمد آذربایجانی، در دومین جلسه درسگفتار «نظام فکری شهید مطهری در استنباط دین» که در مدرسه علوم انسانی فکرت برگزار شد، بیان کرد: کلان پروژه مرحوم شهید مطهری، اسلام و نیازهای زمان هست و به عنوان یک مصلح و متفکر، علل رکود جامعه در زمان خود را مورد بررسی قرار می‌دهد.
آذربایجانی شاه کلید تحول و شکوفایی اجتماع را فهم اسلام و پیاده کردن آن خواند و افزود: در کتاب اسلام و مقتضیات زمان دو عنصر وجود دارد؛ اسلام و نیازهای زمان و چالش این است که اسلام که امری ثابت است با زمان که تغییر دارد آیا با هم قابل جمع است؟
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم تصریح کرد: در بحث جمع‌بندی نیازهای زمان چهار مرحله اثبات اصل تغییر، نفی تغییرپذیری همه چیزها، تغییرات مثبت و منفی، عدم ضرورت انطباق با همه تغییرات زمان وجود دارد؛ و در بحث اسلام به دو مبنای خاتمیت و نگاه مثبت اسلام به تغییرات پرداخته می‌شود که اسلام نیز از آن استقبال می‌کند.
وی به تفکیک محتوا و روش پرداخت و گفت: روش شهید مطهری اجتهاد است؛ چنانکه می‌گوید «اساسا رمز اجتهاد در تطبیق دستورات کلی با مسائل جدید و حوادث متغییر است و مجتهد واقعی آن است که این رمز را به دست آورده و توجه داشته باشد که موضوعات چگونه تغییر و بالتبع حکم آنها تغییر می‌کند و الا، تنها در مسائل کهنه فکر کردن و حداکثر یک علی‌الاقوی را تبدیل به علی‌الاحوط کردن هنری نیست و جار و جنجال ندارد».
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: مرحوم شهید مطهری یکسری دسته‌بندی دارند به‌نام قواعد درون متنی که توانایی تطبیق اسلام با عرصه جدید را دارد و یکسری قوانین برون متنی که خود شامل سه دسته عقل، حکومت و سیره ۲۷۳ ساله معصومین می‌شود؛ و خود سیره معصومین(ص) یک ظرفیت بزرگ در مذهب تشیع است؛ در بحث محتوا نیز، شهید مطهری(ره) دو بحث کلیدی در حوزه آداب و اخلاق و تفکیک روح از قالب(صورت از ماده) را مطرح می‌کنند.
آذربایجانی در ادامه افزود: شهید مطهری(ره) در تبیین گام اول(اثبات اصل تغییر) مساله تغییر را منوط به تفاوت انسان و حیوان می‌‌‌دانند و می‌گویند چون انسان قدرت خلق و ابتکار دارد می‌تواند امور را تغییر دهد؛ و در گام دوم(تغییر همه چیز) مرحوم شهید مطهری از دو زاویه فلسفی و اجتماعی، این مساله را بررسی می‌کنند؛ در نگاه فلسفی همه چیز متغییر نیست و بعضی چیزها ثابتند مثل روح ولو جسم تغییر کند و از منظر اجتماعی در نیازهای اولیه ثبات وجود دارد اما در نیازهای ثانویه تغییراتی وجود دارد.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم تأکید کرد: انسان یکسری نیازها دارد که برای رفع آنها اعتباراتی قرار می‌دهد و یکی از دلایلی که باعث می‌شود متناسب با تغییرات زمان اعتبار جدید درست کنیم مجموعه شبکه‌ای شدن اعتبارات با مجموعه زمان است که بصورت ضربدری در بستر اجتماع اتفاق می‌افتد و بالتبع این ضربدرها، نیاز کاذب ایجاد می‌شود.
وی تأکید کرد: گاهی رفع نیاز واقعی با یک اعتبار غلط پاسخ داده می‌شود و کار اصلی مرحوم علامه در اصول فلسفه این است که اعتبارات پایه را استخراج کردند و این اعتبارات پایه تغییر نمی‌کنند و وقتی ضرب در هم می‌شوند اعتبارات متغییر درست می‌شود؛ اینجاست که باید بین اعتبارات ساختاری و محتوایی تفکیک قائل شد.
گزارشگر: محبوبه حقیقت
تاریخ انتشار: 1402/10/21
- برچسب ها:
- درسگفتار شهید مطهری
- علم و دین
- اصول فلسفه
- شهید مطهری