به گزارش رسانه فکرت، حجت‌الاسلام احمد آذربایجانی، در دومین جلسه درسگفتار «نظام فکری شهید مطهری در استنباط دین» که در مدرسه علوم انسانی فکرت برگزار شد، بیان کرد: کلان پروژه مرحوم شهید مطهری، اسلام و نیازهای زمان هست و به عنوان یک مصلح و متفکر، علل رکود جامعه در زمان خود را مورد بررسی قرار می‌دهد.

 

آذربایجانی شاه کلید تحول و شکوفایی اجتماع را فهم اسلام و پیاده کردن آن خواند و افزود: در کتاب اسلام و مقتضیات زمان دو عنصر وجود دارد؛ اسلام و نیازهای زمان و چالش این است که اسلام که امری ثابت است با زمان که تغییر دارد آیا با هم قابل جمع است؟

 

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم تصریح کرد: در بحث جمع‌بندی نیازهای زمان چهار مرحله اثبات اصل تغییر، نفی تغییرپذیری همه چیزها، تغییرات مثبت و منفی، عدم ضرورت انطباق با همه تغییرات زمان وجود دارد؛ و در بحث اسلام به دو مبنای خاتمیت و نگاه مثبت اسلام به تغییرات پرداخته می‌شود که اسلام نیز از آن استقبال می‌کند.

 

وی به تفکیک محتوا و روش پرداخت و گفت: روش شهید مطهری اجتهاد است؛ چنانکه می‌گوید «اساسا رمز اجتهاد در تطبیق دستورات کلی با مسائل جدید و حوادث متغییر است و مجتهد واقعی آن است که این رمز را به دست آورده و توجه داشته باشد که موضوعات چگونه تغییر و بالتبع حکم آنها تغییر می‌کند و الا، تنها در مسائل کهنه فکر کردن و حداکثر یک علی‌الاقوی را تبدیل به علی‌الاحوط کردن هنری نیست و جار و جنجال ندارد».

 

استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: مرحوم شهید مطهری یک‌سری دسته‌بندی دارند به‌نام قواعد درون متنی که توانایی تطبیق اسلام با عرصه جدید را دارد و یک‌سری قوانین برون متنی که خود شامل سه دسته عقل، حکومت و سیره ۲۷۳ ساله معصومین می‌شود؛ و خود سیره معصومین(ص) یک ظرفیت بزرگ در مذهب تشیع است؛ در بحث محتوا نیز، شهید مطهری(ره) دو بحث کلیدی در حوزه آداب و اخلاق و تفکیک روح از قالب(صورت از ماده) را مطرح می‌کنند.

 

آذربایجانی در ادامه افزود: شهید مطهری(ره) در تبیین گام اول(اثبات اصل تغییر) مساله تغییر را منوط به تفاوت انسان و حیوان می‌‌‌دانند و می‌گویند چون انسان قدرت خلق و ابتکار دارد می‌تواند امور را تغییر دهد؛ و در گام دوم(تغییر همه چیز) مرحوم شهید مطهری از دو زاویه فلسفی و اجتماعی، این مساله را بررسی می‌کنند؛ در نگاه فلسفی  همه چیز متغییر نیست و بعضی چیزها ثابتند مثل روح ولو جسم تغییر کند و از منظر اجتماعی در نیازهای اولیه ثبات وجود دارد اما در نیازهای ثانویه تغییراتی وجود دارد.

 

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم تأکید کرد: انسان یکسری نیازها دارد که برای رفع آنها اعتباراتی قرار می‌دهد و یکی از دلایلی که باعث می‌شود متناسب با تغییرات زمان اعتبار جدید درست کنیم مجموعه شبکه‌ای شدن اعتبارات با مجموعه زمان است که بصورت ضربدری در بستر اجتماع اتفاق می‌افتد و بالتبع این ضربدرها، نیاز کاذب ایجاد می‌شود.

 

وی تأکید کرد: گاهی رفع نیاز واقعی با یک اعتبار غلط پاسخ داده می‌شود و کار اصلی مرحوم علامه در اصول فلسفه این است که اعتبارات پایه را استخراج کردند و این اعتبارات پایه تغییر نمی‌کنند و وقتی ضرب در هم می‌شوند اعتبارات متغییر درست می‌شود؛ اینجاست که باید بین اعتبارات ساختاری و محتوایی تفکیک قائل شد.

 

گزارشگر: محبوبه حقیقت

تاریخ انتشار: 1402/10/21

نظر بدهید
user
envelope.svg
pencil