به گزارش فکرت، سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت ماه 1403 برگزار گردید، رسانه فکرت از این موقعیت فرهنگی بزرگ استفاده نموده و در موضوع امیدآفرینی و امیدافزایی با تنی چند از فعالان فرهنگی کرده‌است که تقدیم نگاه شما فرهیختگان گرامی می‌شود.

تقابل دانایی با یأس و نومیدی

دکتر رفیع الدین اسماعیلی، مدیر مؤسسه شناخت درباره امیدآفرینی گفت: از مهمترین رویکردهایی که جمهوری اسلامی باید داشته باشه بحث امیدآفرینی است که رهبری هم روی آن تاکید دارند و یکی از مهم‌ترین قالب‌هایی که می‌تواند این کار را به انجام رساند هم در حوزه اندیشه  و هم در حوزه‌هایی که مربوط به سبک زندگی است به نظر می‌رسد که موضوع کتاب و نشریات است.

وی افزود: این سال‌ها کتاب‌های زیادی در این راستا تولید شده‌است والبته لازم هم نیست که موضوع کتاب موضوع امید باشد همین که خواننده در آخر مطالعه کتاب احساس خوبی نسبت به آینده پیدا کند؛ حس اینکه در آینده زندگی بهتری دارد؛ حس اینکه در آینده فضای فکری بهتری را تجربه خواهدکرد یا فضای آزاداندیشی بیشتری را داشته باشد برای موضوع امیدآفرینی مطلوب است. اما متاسفانه برخی از کتاب‌ها هم وجود دارند که این حس را برعکس منتقل می‌کنند و سیاه‌نمایی می‌کنند و حس ناامیدی را در خواننده ایجاد می‌کنند.

آشنایی با تاریخ؛ لازمه تقویت جریان امید

مهدی فضائلی، تحلیلگر مسائل سیاسی در مصاحبه با فکرت بیان کرد: امید موتور محرک انسان و جامعه است و امید لازمه زنده‌ماندن و پیشرفت‌کردن است به‌همین جهت یکی از راهبردهایی که حداقل در دهه اخیر توسط دشمنان ملت ایران پررنگ و برجسته شده‌است تمرکز روی مقوله امید است با هدف ناامید کردن و مأیوس کردن جامعه ایرانی به ویژه قشر جوان‌؛ امید داشتن باعث فائق آمدن بر مشکلات و پیشرفت است دشمنان ما هم این را می‌دانند.

در خصوص جایگاه کتاب و نقش آن در بحث امیدافزایی می‌توان گفت که آگاهی با ناامیدی تقابل دارد و هرکس که آگاهی بیشتری داشته باشد و داناتر باشد کمتر دچار یأس و نامیدی می‌شود. یکی از چیزهایی که می‌تواند یأس و ناامیدی را از بین ببرد پیداکردن آگاهی و دانش است نسبت به تاریخ ملت‌های مختلف مخصوصا همین کشورهایی که ما آنها را به‌عنوان کشورهای پیشرفته و توسعه یافته می‌دانیم؛ اگر تاریخ آنها را بخوانیم که چه دوران پر از محنت و سختی را گذرانده‌اند و از چه مشقت‌هایی عبور کرده‌اند تا به امروزشان رسیده‌اند وما آنها را به این شکل می‌بینیم ‌می‌فهمیم که در سخت‌ترین شرایط و دوران می‌توان امید به آینده‌ای روشن داشت و از مشکلات و سختی‌ها عبور کرد.

آشنایی با تاریخ کشور خودمان هم مثل دوران قاجار و دوران پهلوی و آنچه که از انقلاب اسلامی گذشته (البته با روایت‌های درست و صحیح) هم کمک می‌کند برای اینکه جامعه ما امیدوار باشد به آینده و بداند که انقلاب اسلامی دوران بازگشت عظمت ایران است یعنی بعد از حدود دو قرن که ایران از آن جایگاه با عظمت خودش فاصله گرفته است اینک انقلاب اسلامی مجدداً می‌تواند آن دوران را احیا کند و یکی از دلایل مهم ستیزجویی قدرت‌های بزرگ با ایران بعد از انقلاب احیاشدن عظمت پیشین ایران است. از آنجایی که ایران جایگاه بسیار تعیین‌کننده‌ای در معادلات جهان دارد به‌دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و سابقه تمدنی‌اش و ظرفیت‌های بسیار زیادی که در حوزه معادن و ذخایر و نفت و انرژی دارد همه این‌ها ایران را یک کشور تاثیرگذار در معادلات منطقه و جهان قرار داده‌است و انقلاب اسلامی هم این ظرفیت را چند برابر کرده؛ لذا آنها ستیزه‌جویی بی‌رحمانه‌ای را علیه ایران در دستور کار خود دارند. در عین حال ایران در این ۴۵ سال گذشته به رشد و تعالی قابل قبولی دست پیدا کرده و آنها هم به افول نزدیک‌تر شده‌اند دانستن همه این‌ها باعث افزایش امید در کسانی می‌شود که از آن مطلع می‌شوند.

اندیشه توحیدی و امید اجتماعی

حجت الاسلام و المسلمین عباسی ولدی، نویسنده و پژوهشگر مسایل دینی هم در این زمینه گفت: برای ارتقای سطح امید اجتماعی باید بیش و پیش از هر چیز دیگری از منظر تربیت توحیدی وارد شد چرا که مبدأ و منشأ مخزن امید، خدای متعال است. بر این اساس، ما اگر در راستای تربیت دینی مردم از کودکی تا بزرگسالی تلاش نکنیم و با برنامه نباشیم شاید بتوانیم یک سری دلخوشی‌های مقطعی در جامعه ایجاد کنیم اما روحیه امید به معنای واقعی کلمه در بین مردم و نسل جوان شکل نمی‌گیرد، به نحوی که حتی پیشرفت در بُعد نظامی و صنعتی و علمی اگر متکی بر توحید نباشد، انتهایش چیزی جز پوچی نیست. در حال حاضر میزان خودکشی و افسردگی در برخی جوامع که از لحاظ صنعتی، علمی، نظامی و مباحث خدماتی پیشرفته هستند بسیار بالاست و حتی برخی از این کشورها در رتبه‌های نخست مصرف داروهای ضدافسردگی در دنیا قرار دارند و چه خوب است که اندیشمندان و پژوهشگران نسبت به چرایی این قضیه ورود پیدا کنند. باید دانست که برگ برنده ما مسأله توحید است و خواهش می‌کنم که اندیشمندان ما به این مقوله توجه جدی داشته‌باشند.

ما اگر توحید را به معنای واقعی کلمه در متن زندگی مورد توجه قرار دهیم، بسیاری از مشکلات ما حل شده و زمینه‌ی لازم برای تقویت امید در اجتماع فراهم می‌گردد. البته توحیدی که صرفاً لفظی نباشد بلکه توحیدی که در متن زندگی در سختی‌ها و خوشی‌ها با انسان است و ما آن را در همه لحظات زندگی مشاهده و درک کنیم. ما به هر میزان که اندیشه و باور توحیدی را در جامعه تقویت کنیم به همان میزان، امید را افزایش داده‌ایم. کسانی که بنده را می‌شناسند می‌دانند و بارها هم تأکید کرده‌ام که به شخصه دیوانه و شیفته‌ی شهید حاج حسن طهرانی مقدم هستم. وقتی به پیشرفت موشکی کشور نگاه می‌کنیم که امروز باعث شده تا ابرقدرت‌های دنیا از ما حساب ببرند، باید بدانیم که این پیشرفت موشکی را مدیون ایشان هستیم. 

بنده گفته‌ها و صحبت‌های ایشان را شنیده و یا خوانده‌ام و همچنین با نویسنده کتاب‌هایی که درباره ایشان نوشته شده صحبت‌ها کرده‌ام و نکته جالب اینکه همه اذعان دارند این سردار رشید و شهید والامقام در جایی که بن بست محض بود، امیدوار بود و امید او ریشه در توحید داشت. به این معنا که همه چیز را در قوت و قدرت الهی می‌دانست و ریشه امور را در خواست و لطف خدا می‌دانست و لذا چه در شکست‌ها و مشکلات ناظر به پروژه‌های پیشرفت و چه در موفقیت‌ها همواره امیدش به خدا بود. بنده، حاج حسن را الگو می‌دانم و بخش مهمی از این امنیت و اقتداری را که امروز داریم را مدیون ایشان می‌دانم که همواره امید به خدا داشت
اگر بخواهیم از منظر دین به امید نگاه کنیم همه اندیشمندان به این سوال باید پاسخ بدهند که به راستی چه کنیم تا توحید اجتماعی قوی شده و در جامعه توسعه پیدا کند.

وقتی رهنمودهایی مقام معظم رهبری را گوش می‌دهیم به خوبی متوجه می‌شویم که در بحث امید دادن به جامعه، ایشان مردم را به سنت‌های معنوی توجه می‌دهند. در سال‌های اول انقلاب که در عین مسأله جنگ تحمیلی، بسیاری از شخصیت‌ها و مقامات تراز اول کشور و انقلاب به شهادت رسیدند اما امام خمینی (ره) با تکیه بر نیروی معنوی و باور توحیدی توانست کشور را از مشکلات عبور دهد. ما این عبارت حضرت آقا را زیاد شنیده‌ایم که از زبان حضرت موسی (ع) در هنگام تشدید مشکلات و بن‌بست‌ها بیان فرمودند: «ان معی ربی» مخلص کلام اینکه اگر ما در مسیر توحید اجتماعی قدم برداریم حتماً امید اجتماعی نیز افزایش پیدا می‌کند.

تاریخ انتشار: 1403/02/29