ویژههای فکرت
مجموعه فکرت درصدد است، مسائل روزِ حوزه اندیشه را با نگاهی جدید و در قالبهای متنوع رسانهای به تصویر بکشد.
سامانه فکرت | مرضیه عاصی، نویسنده و پژوهشگر
«اگر ملتی قدرت تحلیل خودش را از دست بدهد، فریب و شکست خواهد خورد. اصحاب امام حسن، علیه‌السلام، قدرت تحلیل نداشتند؛ نمی‌توانستند بفهمند که قضیه چیست و چه دارد می‌گذرد. اصحاب امیرالمؤمنین، آن‌هایی که دل او را خون کردند، همه مغرض نبودند؛ اما خیلی از آن‌ها مثل خوارج، قدرت تحلیل نداشتند. قدرت تحلیل خوارج ضعیف بود». (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۲۶ فروردین ۱۳۷۰) منظور مقام معظم رهبری از قدرت تحلیل چیست و چگونه از این نرم‌افزار برای خنثاکردن نقشه دشمن می‌توان استفاده بهینه کرد؟ بصیرت، یعنی نگاهت به «شخصیت‌ها» نباشد؛ بلکه همواره به «شاخص‌ها» چشم بدوزی و معیار شناخت تو از حق و باطل، اشخاص نباشند. بصیرت، یعنی این‌که بدانی حتی مسجد ممکن است «ضِرار» باشد و پیامبر آن را خراب و به زباله‌دانی شهر تبدیل کند. بصیرت، یعنی قرآنِ روی نیزه تو را از قرآنِ ناطق منحرف نکند و بدانی یگانه کسی که می‌تواند قرآن صامت را برای تو تأویل کند، همان « ولایت و قرآن ناطق» است. بصیرت، یعنی بدانی برخی جانبازان صفین می‌توانند از قاتلان امام حسین، علیه‌السلام، در کربلا باشند. بصیرت، یعنی بدانی در جنگ با فتنه، گاهی نمی‌توانی آغازگر باشی؛ اما تا ضربه نهایی، نباید از پا بنشینی. بصیرت، یعنی نگذاری فتنه‌گران، شیرت را بدوشند یا بر پشتت سوار شوند. بصیرت، یعنی «مالک اشترها » را به تندروی و «ابوموسی اشعری‌ها» را به اعتدال نشناسی. بصیرت، یعنی بدانی معاویه‌ها، به سست‌عنصرهای سپاهِ امام علی، علیه‌السلام، دل‌بسته‌اند و افسادطلبان و غرب‌زدگان، همان برپادارندگان سلطه اجانب‌اند. بصیرت یعنی بدانی، تاریخ تکرار می‌شود؛ نه با جزئیاتش؛ بلکه با خطوط کلی‌اش. بصیرت در خشت خام دیدن است؛ نه در آیینه دیدن.
بصیرت تنها در سایه‌سار «ولایت‌پذیری» از اولیای دین، در پیچ‌وخم‌های زندگی برای اهلش متجلی می‌شود تا همچون چلچراغی، ظلمات شیطانی را با نور خود شکافته و مسیر هدایت را پیش رو بگشاید. امام علی، علیه‌السلام، فرمود: «وَلا یَحمِلُ هذَا العَلَمَ اِلّا اَهْلُ البَصَرِ وَ الصَّبْر وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ»؛ این پرچم (مبارزه با نفاق و منحرفین از اسلام ناب) را به دوش نمی‌کشد؛ مگر آن‌که اهل بصیرت و استقامت و دانای به مواضع حق (در پیش‌آمدهای جاری و حوادث فتنه‌گون) باشد. (نهج‌البلاغه، خطبه ۳۷۱) بصیرتِ ایمانی و صبرِ انقلابی، رمز حیات طیبه، بالندگی و نقش‌آفرینی هوشمندانه یک ملت است.
هر کس در تبیین‌گری باید با بصیرت کافی و صبر علی‌وار وارد شود؛ وگرنه نتیجه معکوس می‌دهد و ممکن است به جای تبیین‌گری مخاطب خود را به وادی خطرناکی بیندازد. اول بصیرت، هوشمندی، بینایی، قدرت فهم و تحلیل و بعد صبر، مقاومت و ایستادگی. گرگ با صدای بلند حمله کند؛ پس فرصتی برای واکنش دارید؛ اما هجوم موریانه از ابتدا بی‌سروصدا و موذیانه است. ایستادن در برابر گرگ، شجاعت می‌خواهد و دفع خطر موریانه بصیرت. «بصیرت» سواد نیست؛ چون «فرقان» و «بینشی» است که خداوند به اهل تقوا می‌دهد: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنوا إِن تَتَّقُوا الله یجعَل لَکم فُرقانًا»؛ ای اهل ایمان! اگر خداترس شوید خدا به شما فرقان می‌بخشد. (الأنفال، ۲۹)
دلیل حماسه مردمی دی‌ماه، آن بود که «در سال هشتادوهشت، عدم تبعیت از قانون، لگدزدن به قانون، به کشور لگد زد؛ این را مردم دیدند. یکی از پدیده‌های برجسته امروز این است که مردم نگاهشان، گرایش‌شان قانون‌گرایی است». (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۲۲ خرداد ۱۳۹۲) قانون‌گرایی در هنگامه آشوب و فتنه، نشانه حرکت هوشمندانه مردم بوده است که این نکته در قضایای سال هشتادوهشت نیز خود را نشان داد. وقتی در تهران یک عده‌ای به نام بازاری در خیابان‌ها اغتشاش کردند، بازاری‌ها با موقع‌شناسی به سرعت اعلامیه دادند و اعلان کردند که این‌ها دروغ می‌گویند و از ما نیستند. این کارِ درست و به موقعی بود. اگر همه اقشار مردم موقع‌شناس باشند و به‌وقت حرکت بابصیرتی را انجام بدهند، این کار باارزشی است و توطئه دشمن را خنثا می‌کند.
باور مردم ایران به فتنه‌زدایی در مواجهه با دشمنان این سرزمین، در مهروموم‌های اخیر نیز مشهود است. در فتنه سال ۱۳۹۸ «یک توطئه عمیقِ وسیعِ بسیار خطرناکی که آن‌همه هم پول خرجش شده بود، چقدر زحمت کشیده بودند که بتوانند در یک بزنگاهی، در یک فرصتی این حرکت تخریب و تحریق و آدم‌کشی و شرارت و مانند این‌ها را انجام بدهند و به مناسبت این قضیه بنزین فکر کردند که حالا این فرصت برایشان پیدا شده و لشکر خودشان را وارد میدان کردند؛ [لکن] این حرکت به دست مردم نابود شد». (بیانات رهبری در دیدار بسیجیان، ۶ آذر ۱۳۹۸) در واقع می‌توان گفت راز نقش‌آفرینی ملت ایران و حمایت از انقلاب اسلامی در برابر فتنه‌های ترکیبی و پیچیده دشمن، بصیرت مردم است. بصیرت موجب تصمیم‌گیری منطقی و به‌هنگام مردم می‌شود و به‌هنگام عمل‌کردن، باید دشمن را بشناسیم، سمت‌وسوی کار دشمن را بدانیم، آن‌قدر بصیرت پیدا کنیم تا هر حرکتی که دشمن انجام می‌دهد، بفهمیم که هدفش چیست. اگر متوجه ماست، در صدد علاج برآییم، بِایستیم و مقاومت کنیم.
با بصیرت در امور پیرامونی و مسائل جاری، با بصیرت نسبت به دشمن و میدان عمل و جبهه مبارزه، پیروزی قطعی است و هرگاه ملتی در مقابل یک محنتی که بر او وارد می‌شود، صبر و بصیرت به خرج دهد، آن محنت برای او تبدیل به نعمت می‌شود. راز پیروزی حق در طول تاریخ در میان بشر همین نکته است. بر اساس همین رمز پیروزی الهی و تاریخی، ملت ایران راهی را شروع کرده است و در امتحان‌های بسیاری پیروز شده است. جنگ تحمیلی، یک امتحان بزرگ بود؛ ملت در این امتحان پیروز شد. مهم‌تر از آن، پیروزی در معیارهای معنوی و الهی بود؛ چون صبر، ایثار، بصیرت، فداکاری و آمادگی خود را برای حرکت در راه خدا نشان داد. در شاخصه‌های معنوی و الهی نیز پیروز شد و در نتیجه با توجه به این بصیرت و ایستادگی عمومی، همه آرمان‌های این ملّت و انقلاب را می‌شود با پشتیبانی این مردم مؤمن و غیور به نتیجه رساند.
تاریخ انتشار: 1402/10/09