رسانه فکرت | محسن ابراهیمی

واقعه عاشورا یکی از مصادیق نمایان و اصلی خونریزی و فسادی است که در زمین توسط ظالم برپا شد، شدت این حادثه به حدی است که در زیارت عاشورا از آن به مصیبت عظیم در آسمان‌ها و زمین تعبیر می‌شود «مصِیبَهٍ مَا أَعْظَمَهَا وَ أَعْظَمَ رَزِیَّتَهَا فِی الْإِسْلَامِ وَ فِی جَمِیعِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض» و شاید از همین جهت، علم به وقوع چنین حوادثی بود که در ابتدای خلقت، زبان ملائکه الهی را به گلایه گشود که «أَتَجْعَلُ فِیهَا مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ» (بقره/30).  

خداوند در پاسخ، ملائکه را به علم الهی خودش ارجاع می‌دهد «إِنِّی أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ» (بقره /30)، علمی که ملائکه با همه جایگاه قدسی که دارند؛ از آن بی‌بهره هستند و به تعبیری ظرفیت وجودی آنها، تاب تحمل چنین علمی را ندارد و خداوند این علم را علم غیبی می‌داند.

آیات قرآن بیان می‌کنند که این علم در اختیار خلیفه خداوند بر روی زمین است، علم به اسمای الهی که خداوند به انسان تعلیم داده و ملائک تنها در حد خبر و گزارش از آن آگاه هستند، از همین رو، خلیفه خداوند معلم ملائکه الهی می‌شود.

نگاه به واقعه کربلا از منظر خلیفة الله، در این سخن خلاصه می‌شود که «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا» و این منظر، متفاوت از منظری است که در آن، فساد و خونریزی را غالب می‌بیند؛ نگاهی که حتی ملائکه الهی نیز نتوانستند به آن دست یابند و از آنجا که علم به اسمای الهی نداشتند، در فهم واقعه کربلا درماندند و انگشت حیرت به دهان گرفته‌اند که «قَدْ عَجِبَتْ مِنْ صَبْرِک َمَلآئِکَةُ السَّماواتِ« (زیارت ناحیه).

در وصف حضرت زینب(س) به نقل از حضرت سجاد(ع) چنین آمده است که «أنتِ بِحَمدِ اللّه عالِمَةٌ غَیرُ مُعَلَّمَةٍ، فَهِمَةٌ غَیرُ مُفهَّمَةٍ» علمی که در این روایت به آن اشاره می‌شود؛ همان علم غیب الهی و علم به اسماء است که خلیفه الله به شکل خاص، حامل آن است و در فضایی که حتی ملائکه قدسی نیز جز فساد و خونریزی، چیزی نمی‌بینند، او زیبایی الهی می‌بیند و حاصل و ثمره چنین علمی را در سخن «ما رایت الا جمیلا» بیان می‌کند؛ زیرا که او مجری پیاده کردن اسماء الهی در عمق ظلمانی عالم مادی است.

امری که ملائک، نه توان درک و نه توان اجرای آن را دارند و تنها از عهده خلیفة الله برمی‌آید که سختی‌های شدید و مصائب عظیم دنیا را تحمل کند و بر طبق چنین علمی رفتار کند تا آنکه چنین حقیقت الهی در عالم مادی عینیت پیدا کند و در نهایت آن را امری زیبا بداند

 از این منظر، حادثه عاشورا صحنه زیبای الهی است که مجریان ترسیم آن جایگاهی عظیم و والای الهی را دارا هستند و بار دیگر، برتری خلیفه الهی را بر ملائکه نمایان می‌کنند و می‌توان آن را آیتی روشن بر جایگاه الهی حضرت زینب(س) دانست.

تاریخ انتشار: 1401/10/07