رسانه فکرت / زهرا حاجی‌حسنی، کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

اول: آسیب‌شناسی از جمله مفاهیمی است که از علم پزشکی به حوزه جامعه‌شناسی وارد شده‌است. از آنجا که انقلاب اسلامی موجودی زنده است؛ مانند همه پدیده‌های دیگر ممکن است دچار آفت‌زدگی شود؛ بنابراین نیاز به آسیب‌شناسی دارد تا انقلاب از آرمان‌های خود منحرف نگردد.

امام خامنه‌ای در این باره می‌فرمایند: «اگر جهت‌گیری به‌سمت هدف‌ها در یک انقلاب، در یک حرکت اجتماعی صیانت نشود و محفوظ نماند، آن انقلاب به ضد خود تبدیل خواهد شد؛ در جهت عکس اهداف خود عمل خواهد کرد؛ لذا شما در قرآن ملاحظه می‌کنید که در سوره‌ی مبارکه‌ی هود، خدای متعال به پیغمبرش می‌فرماید: «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ» (هود/112) پیغمبر را امر می‌فرماید به استقامت. استقامت، یعنی پایداری؛ راه را مستقیم ادامه‌دادن؛ در جهت درست حرکت‌کردن.» (14 خرداد 1389، خطبه‌های نمازجمعه)

دوم: جهت‌گیری‌های اصلی هر انقلاب، نشانگر سیرت و هویت اصلی آن انقلاب است. تغییر جهت‌گیری‌ها موجب تغییر راه و به هدف نرسیدنِ انقلاب می‌شود. تغییر جهت‌گیری‌ها «تدریجی و نامحسوس» است؛ به‌گونه‌ای که تغییر ابتدا با زاویه‌های خیلی کوچک‌تر شروع شده و هرچه ادامه پیدا می‌کند، انحراف روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

همچنین کسانی که در پی تغییر هویت انقلاب هستند به‌طور معمول، با پرچم رسمی و با تابلو پیش نمی‌آیند؛ گاهی در پوشش و تظاهر به انقلابی‌گری، عامل جهت‌گیری غلط و انحراف می‌شوند. در این باره رهبر معظم انقلاب این‌گونه راهکار ارائه می‌دهند: «برای اینکه این جهت‌گیری غلط و این انحراف اتفاق نیفتد، احتیاج به شاخص‌های معینی هست. باید سر راه، شاخص‌هایی وجود داشته‌باشد. اگر این شاخص‌ها بود، روشن بود، واضح بود، در معرض دید مردم بود، انحراف اتفاق نمی‌افتد؛ اگر کسی هم در جهت انحراف کار کند، از نظر توده‌ی مردم شناخته می‌شود؛ اما اگر شاخصی وجود نداشت، آن‌وقت خطر جدی خواهد شد.» (14 خرداد 1389، خطبه‌های نمازجمعه)

سوم: در آسیب‌شناسی انقلاب، عوامل درونی و بیرونی مختلفی نقش دارند که باید بدون افراط و تفریط به آن‌ها پرداخته شود. عمده عوامل درونی که در خود انقلابیون ممکن است ایجاد شود؛ «ضعف ایمان»، «سوء عملکردها» و «دنیاطلبی» است که اگر ما بتوانیم این سه چیز را علاج کنیم، بسیاری از مشکلات، حل خواهد شد.

نهادها و ارکان انقلاب اسلامی به‌ویژه تبیین گران عرصه دستاوردهای انقلاب می‌توانند مردم را در توجه دادن به به این سه عامل یاری کنند.
همچنین «اعتماد به دشمنان» و در دام لبخندها، وعده‌ها و حمایت‌های آنان افتادن نیز آسیب بزرگی دیگری است که باید از آن حذر کرد. پنجه بر چهره‌ی پیشرفت‌های شگرف انقلاب در جهات گوناگونِ عدالت‌محور کشیدن و دمیدن روح یأس و ناامیدی در جامعه نیز آسیب‌زاست. آسیب مهم دیگر «ابهام و عدم شفافیت» در طرح‌هاست که این ابهام موجب عدم اعتمادِ مردم می‌شود.

چهارم: عوامل بیرونی آسیب‌زا، «دشمنی دشمنان» با شیوه‌های گوناگون است. برخی از این دشمنی‌ها عبارت‌اند از: فشارهای اقتصادی با تحریم‌های ناجوانمردانه، فرستادن نیروهای نفوذی به داخل نظام برای فروپاشی آن از داخل، بهره‌گرفتن از دیکتاتوری رسانه‌ای و اختلاف‌افکنی در بین مردم، دروغ‌پراکنی، شایعه‌پراکنی، تردیدافکنی و ناامیدسازی، تحقیر کردن ملت ایران، ایجاد جاذبه‌های کاذب از دنیای غرب برای جوانان، گسترش فساد از طریق تبلیغات در فضای مجازی «افسارگسیخته و رها».

شهید مطهری یکی از آفات نهضت را نفوذ اندیشه‌های بیگانه دانسته و می‌گوید: «اندیشه‌های بیگانه از دو طریق نفوذ می‌کنند. یکی از طریق دشمنان. هنگامی که یک نهضت اجتماعی اوج می‌گیرد و جاذبه پیدا می‌کند و مکتب‌های دیگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، پیروان مکتب‌های دیگر برای رخنه‌کردن در آن مکتب و پوساندن آن از درون، اندیشه‌های بیگانه را که با روح آن مکتب مغایر است، وارد آن مکتب می‌کنند و آن مکتب را به این ترتیب از اثر و خاصیت می‌اندازند یا کم‌اثر می‌کنند.» (مجموعه‌آثار شهید مطهری، ج 24، ص 18).

بنابر این شناخت عوامل آسیب‌زا برای حراست از تنومندی انقلاب اسلامی بیش از پیش ضروری است.

تاریخ انتشار: 1401/12/06