رسانه فکرت | نجمه صالحی، پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه

پژوهش، فرآیندی منظم و هدفمند برای کسب دانش و کشف حقیقت است. این فرآیند، از طریق جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات، تحلیل و تفسیر آن‌ها و ارائه نتایج، صورت می‌گیرد. پژوهش، نقش مهمی در توسعه‌ی جوامع ایفا می‌کند و می‌تواند به حل مسائل، پیشرفت و تقویت فرهنگ انتقادی و پرسش‌گری در جامعه کمک کند.

فرهنگ پژوهشگری، مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها و رفتارهایی است که به توسعه و حمایت از پژوهش کمک می‌کند. فرهنگ پژوهشگری، در جامعه‌ای که در آن پژوهش ارزشمند تلقی و از پژوهشگران حمایت شود، تقویت می‌شود. ترویج فرهنگ پژوهشگری در جامعه، می‌تواند ثمرات بنیادین و شناختی زیادی را به همراه داشته باشد. این ثمرات، شامل بهبود کیفیت زندگی، حل مشکلات جامعه، توسعه علم و فناوری می‌شود.

دین به عنوان یک نظام اعتقادی و ارزشی، همواره در طول تاریخ با مسائل و مشکلاتی مواجه بوده است که می‌توانستند در حوزه‌های مختلف دینی، مانند اعتقادات، اخلاق، فقه و ... مطرح شوند اما با تحقیق و واکاوی دقیق، امکان رفع آنان میسر گردیده است. پژوهش در حوزه‌دین و تبلیغ دو رکن اساسی در توسعه هر جامعه‌ دینی هستند.

 پژوهش زمینه‌های لازم برای شناخت و حل مشکلات را فراهم می‌کند و تبلیغ این شناخت را در جامعه گسترش می‌دهد.در پژوهش‌های دینی از روش‌های کمی مانند نظرسنجی، پرسش‌نامه، مصاحبه و ...؛ روش‌های کیفی مانند مصاحبه عمیق، قوم‌نگاری، تحلیل محتوا و ...استفاده می‌شود و این نوع پژوهش‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: پژوهش بنیادی و پژوهش کاربردی. پژوهش بنیادی به بررسی اصول و مبانی دین می‌پردازد، در حالی که پژوهش کاربردی به بررسی مسائل و مشکلات دینی در جامعه می‌پردازد.

این پژوهش‌ها می‌توانند به شناخت بهتر مسائل و مشکلات دینی در جامعه کمک کنند و راهکارهای عملی برای حل این مسائل ارائه دهند. پژوهش دینی به پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی کمک می‌کند همچنین، می‌تواند زمینه‌های جدیدی برای تبلیغ دین فراهم کند از جهت معرفتی و عملی کاربرد دارد، پژوهش‌های کاربردی از لحاظ معرفتی می‌توانند به شناخت بهتر مسائل و مشکلات دینی در جامعه کمک کنند.

این شناخت برای تبلیغ دین و پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی ضروری است. پژوهش‌های کاربردی از جهت عملی می‌توانند راهکارهای عملی برای حل مسائل و مشکلات دینی ارائه دهند. این راهکارها منجر به بهبود وضعیت دین در جامعه می‌شوند. مسائل و مشکلات مختلفی در جامعه اسلامی وجود دارد به عنوان نمونه مسائل اعتقادی مانند شبهات دینی، نقض آموزه‌های دینی و مشکلات اخلاقی نظیر فساد اخلاقی، بی‌عدالتی، مسائل و مسائل اجتماعی مانند فقر، بیکاری، علل و عوامل گرایش جوانان به انحراف؛ برای توسعه پژوهش‌های کاربردی در حوزه مسائل و مشکلات دین، افزون بر انگیزه‌ی بالای پژوهشگران حوزه‌ی دین؛ بایسته است اقداماتی در راستای آموزش و تربیت پژوهشگران، حمایت از پژوهش‌های کاربردی دینی، ایجاد مراکز پژوهشی دینی و تقویت همکاری بین مراکز پژوهشی دینی و نهادهای فرهنگی و اجتماعی انجام گیرد.

با پژوهش، روحیه‌ی قوی، مقاومت در برابر شکست‌های احتمالی و پرهیز از قضاوت عجولانه به پژوهشگر القا می‌شود. یک پژوهشگر دینی همچو یک مجاهد در عرصه فرهنگی و تبلیغی ورود کند و با توانمند کردن خود، رشد علمی جامعه را نیز بالا می‌برد. عرصه پژوهش، عرصه جهاد است و مجاهدانی سخت کوش و دارای همتی بلند می‌طلبد که از موانع نهراسند و با عبور از تنگ‌راه‌ها به مقصود اصلی برسند و در راه اعتلای اسلام گام بردارند.

هفته پژوهش، رویداد مهمی در تقویم علمی و پژوهشی کشور است.

این هفته، فرصتی ارزشمند برای ترویج فرهنگ پژوهش و فناوری در جامعه، معرفی دستاوردهای پژوهشی محققان و پژوهشگران و افزایش انگیزه پژوهشگران برای ادامه فعالیت‌های پژوهشی خود است.

تاریخ انتشار: 1402/09/24