رسانه فکرت | محمدرضا مهدوی؛ پژوهشگر و کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را می‌توان مانیفست حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی دانست. در حقیقت این بیانیه به دنبال اعلان و نشان دادن مسیری است که با انقلاب اسلامی ایران آغازشده و به سمت ایجاد تمدن نوین اسلامی حرکت می‌کند و مراد از آن دستیابی به موقعیتی است که جهان اسلام به مرجعیت علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مردم جهان، بر پایه آموزه‌های نبی مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) تبدیل شود.

دستیابی به چنین جایگاهی نیازمند ملزوماتی است که ازجمله آن‌ها وحدت امت اسلامی، همبستگی میان جهان اسلام، گفتمان سازی راهبردی و دستیابی به قدرت مادی و عینی است. در این میان، مقاومت اسلامی و شکل‌گیری محور مقاومت از مهم‌ترین حرکت‌هایی بود که توانسته است ملزومات پایه‌ریزی تمدن نوین اسلامی را فراهم کند و رسیدن به چنین جایگاهی را امکان‌پذیر سازد. در ادامه به بررسی نقش محور مقاومت و چهره بین‌المللی آن، شهید حاج قاسم سلیمانی درحرکت به سمت تمدن نوین اسلامی می‌پردازیم.

الف) یکی از مهم‌ترین دستاوردهای محور مقاومت، گفتمان‌سازی راهبردی در میان نیروهای دین‌مدار است. محور مقاومت توانست عناصر و مفاهیم حماسی اسلام از قبیل جهاد، شهادت، ایثار، استکبارستیزی، مبارزه با ظلم و عدالت‌طلبی را در یک زنجیره مفصل‌بندی، به‌گونه‌ای کنار هم قرار دهد که یک گفتمان راهبردی را به‌عنوان مرامنامه نیروهای اسلامی، فارغ از هرگونه تفاوت‌های عقیدتی و نژادی، به وجود آورد.

این گفتمان از سویی به غیریت‌سازی با جبهه استکبار و در رأس آن آمریکا و اسرائیل می‌پردازد و مرزبندی گفتمانی اسلام را روشن می‌کند و از سوی دیگر، یک باور و هویت جمعی را میان تمامی مسلمین به وجود میاورد که به همبستگی میان آن‌ها منجر می‌گردد.

ب) در مرتبه دوم محور مقاومت توانست از طریق همین گفتمان، ایده امت انگاری و امت باوری را میان گروه‌ها و ممالک مختلف اسلامی ترویج کند. در کنش عینی محور مقاومت می‌بینیم که تمام مرزبندی‌های تصنعی را کنار گذاشته و در دفاع از شیعیان یا اهل سنت تفاوتی قائل نمی‌شود. هم از اعراب دفاع می‌کند و هم مانع از سقوط کردستان عراق می‌شود.

از سوی دیگر به هیچ نژاد یا کشوری تعلق ندارد و فرماندهان و مجاهدان آن را افرادی از کشورها و نژادهای مختلف تشکیل می‌دهند. این شیوه رفتاری، محور مقاومت را تبدیل به الگویی عینی برای امت‌گرایی اسلامی کرده و وحدت میان گروه‌های مختلف اسلامی را افزایش داده و موجب تحکیم آن شده است.

ج) نقش سوم محور مقاومت به وجه سلبی آن بازمی‌گردد. یکی از موانع تمدن‌سازی اسلامی، جریانات و رفتارهای افراطی و تکفیری بودند که چهره خشنی از اسلام را ارائه داده و وجهه تمدنی اسلام را خدشه‌دار می‌کردند.

محور مقاومت پرچم مبارزه با جریانات انحرافی و تکفیری نظیر داعش را با افرادی از میان مسلمین برافراشت و با سلوک عملی خود، چهره واقعی از اسلام ضد تروریسم و رحمانی را به نمایش گذاشت تا این جریانات و حامیان آن‌ها نتوانند به خواسته خود در جهت تخریب اسلام و وجوه تمدنی آن دست یابند.

د) امید، بارزترین ویژگی حیات‌بخش مجموعه‌های انسانی است. محور مقاومت با دستاوردها و پیروزی‌های خود روح امید و مبارزه با استکبار را در ملت‌های مسلمان رشد داده و امید جهان اسلام برای بازگرداندن قدرت و آرزوهای اسلامی قرون گذشته را زنده نگه‌داشته است. پیروزی‌های محور مقاومت بر سرخوردگی و احساس ناتوانی مسلمین در مبارزه با جبهه استکبار، غلبه کرده و خودباوری و عزتمندی را برای آن‌ها به ارمغان آورد.

ی) در پایان به این نکته نیز باید اشاره کرد که محور مقاومت توانست تجربه‌های جدید نظامی و قدرت مادی برای جهان اسلام به دست آورد. موفقیت‌های نظامی جبهه مقاومت، اعتبار جهان اسلام را اعتلاء بخشیده و قدرت مادی کشورهای اسلامی را به رخ دشمنان کشید تا نسبت به آن‌ها دچار محاسبات اشتباه نشوند.

بنابراین، برای جمع‌بندی باید اذعان داشت که محور مقاومت با کار ویژه‌ یادشده، زمینه‌ها و ملزومات لازم برای تحقق تمدن نوین اسلامی را فراهم کرده و موانعی که بر سر راه تحقق آن وجود داشت را برطرف کرده و توطئه‌های دشمنان را خنثی کرده‌ است.

در نهایت نیز، سردار رشید جهان اسلام، حاج قاسم سلیمانی و هم‌رزمان شهیدش، با خون خود، تداوم و موفقیت این مسیر را تضمین کرده‌اند و اکنون وظیفه‌ی ماست که با تبیین دستاوردهای محور مقاومت و فراهم نمودن سایر ملزومات تمدنی در عرصه‌های علمی و فرهنگی، رویای دستیابی به تمدن نوین اسلامی را محقق کنیم.

تاریخ انتشار: 1401/10/13