به گزارش فکرت، آیت‌الله رضا رمضانی، طی سخنانی در همایش ملی فلسفه معنویت با تأکید بر آرا علامه حسن زاده آملی که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: در شرایط کنونی با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم ضرورت دارد که به فلسفه معنویت توجه شود. یکی از جهات آن این است که ما با معنویت‌های بدلی مواجه هستیم. چندسال قبل که سفری به آمریکا و اروپا داشتم بالغ بر چهار هزار نوع از این معنویت‌ها احصا شده بود. در ایران هم به‌نوعی در برخی مراکز علمی هم این معنویت‌ها جا پیدا کرده است.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: یکی از جهات توفیق این معنویت‌های جعلی آن است که آنها را در قالب‌های جذاب و زیبا قرار داده و عرضه می‌کنند.

وی همچنین گفت: حوزه معنویت در تمدن دینی و اسلامی نقش بسیار مهمی را دارد. با توجه به آیات و روایات، سرآمد آنچه باید در انسان مؤمن تجلی کند همین معناگرایی است.

رمضانی با بیان اینکه حوزه‌های علمیه باید سرآمد ترویج معنویت خصوصاً در عصر حاضر باشند، افزود: به نظر می‌رسد در این زمینه کوتاهی‌هایی صورت گرفته و البته این بحث امروزه در طیف نخبگانی مطرح شده است درحالی‌که باید بین آحاد جامعه مطرح شود.

وی گفت: درحالی‌که غربی‌ها «فلسفه» را با ادبیات روز معرفی می‌کنند ولی ما نتوانستیم به معرفی شخصیت‌های معنوی تأثیرگذار خود با ادبیات روز بپردازیم. جهان کمتر شخصیت‌های معنوی دینی ما را می‌شناسند البته باید بی مهری‌هایی که وجود داشته است را بدان اضافه‌کرد.

استاد حوزه علمیه ابراز داشت: علامه حسن زاده آملی در همه فنون مجتهد بود. ایشان هم در فقه اکبر، هم در عرفانیات و فلسفیات مجتهد بودند هم در فقه اصغر. نکته مهم این است که آیت الله حسن زاده آملی معتقدند جامعه‌ای که معنویت نداشته‌باشد مانند کالبد بی جان است.

وی افزود: علامه، خودشناسی و خودسازی را اولین مولفه معنویت می‌دانند و معتقدند خودشناسی می‌تواند بستری را برای معارف انسانی باز کند. ایشان تأکید می‌کنند کسی که می‌خواهد به سلوک برسد باید مرحله به مرحله جلو برود و از جمله باید این ظرف را در وجود خود ایجاد کند تا به‌تدریج از آن لطائف و مقامات استفاده کند.

رمضانی بیان داشت: خداجویی و خداخواهی در رأس معنویت است یعنی نظام توحیدی را در وجود خود راه دادن و به توحید صمدی رسیدن. جوهره معنویت دینی و اسلامی از منظر علامه، یاد خدابودن است.

دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) ادامه‌داد: مؤلفه دیگر در معنویت اسلامی، معنویت عبودیت گرایانه است یعنی انسان مالک بر نفس خود شود و در جایگاه عبد مطلق قرار بگیرد.

وی گفت: علامه در معنویت تأکید بر ادب مع الله دارد. برای اینکه انسان به این ادب برسد باید از ادب مع النفس آغاز کند وقتی این ادب در معنای واقعی خود پیاده شود، لایق و شایسته می‌شود که بتواند دیگران را هم مدیریت کند و اینجاست که به ادب مع‌الغیر می‌رسد، لذا قرآن کریم می‌تواند این ادب را به‌نحو جامع به انسان برساند. انسان باید از این آداب استفاده کند تا بتواند از فیوضات الهی بهره‌مند شود.

رمضانی معنویت تعلق گریزی و توحد گرایی را از دیگر مولفه‌های معنویت نزد علامه دانست و افزود: اگر انسان به معنویت می‌خواهد راه یابد باید هرگونه تعلقی را از خود دور کند.

وی گفت: نتیجه معنویتی که در کلام حسن زاده آملی است یک معنویت مسئولیت پذیری است. امروزه معنویت‌هایی که در دنیا معرفی می‌شوند معنویت مسئولیت‌گریز و مسئولیت ستیز است. یعنی به انسان القا می‌کند که فضای موجود را تحمل کند بدون آنکه نقدی به آن داشته‌باشد اما تمدن اسلامی با بهره گیری از قرآن و سنت، انسان را یک مسئول تربیت می‌کند.

تاریخ انتشار: 1402/09/03