ویژههای فکرت
مجموعه فکرت درصدد است، مسائل روزِ حوزه اندیشه را با نگاهی جدید و در قالبهای متنوع رسانهای به تصویر بکشد.
اشاره: در پی ادعاهای حجت الاسلام محمدتقی اکبرنژاد درباره حکومت اسلامی و اتفاقاتی که در مسیر انقلاب افتاد و حرام دانستن تصمیمات امام خمینی(ره) و بعد از دومناظره ای که با حجت الاسلام دکتر رهدار انجام داد، رسانه فکرت مناظره‌ای بین وی و حجت الاسلام سلمان رئوفی با موضوع نسبت استراتژی سیاسی انبیا با سیاست راهبردی جمهوری اسلامی برگزار کرد تا بتواند ادعاهای اکبرنژاد را به‌صورت علمی‌تری مورد نقد قرار دهد.
گزارش مختصری از این مناظره تقدیم شما خوانندگان فرهیخته می‌شود و به‌زودی مشروح کامل این مناظره به‌صورت مکتوب منتشر خواهد شد علاوه برآنکه ویدئوی مناظره در صفحه آپارات فکرت قابل‌تماشا است.
در ابتدا حجت الاسلام سلمان رئوفی با طرح ایرداتی به روایتی که حجت الاسلام اکبر نژاد براساس آن استراتژی جلوگیری از تنش را چیده است بیان کرد: سؤالاتی که به ذهن می‌رسد را نسبت به رد نظریه ایشان بیان کنم این سؤالات سه قسمت اصلی دارند اول در مورد روایتی که شاهد آوردند چون تأکید دارند که بحث‌ها اجتهادی است، روایتی که شاهد آوردند و از امام‌رضا علیه السلام مطلبی آمده آن روایت لفظ حافظا للسانه ندارد که از آن بحث تنش‌زدایی را برداشت می‌کنند بلکه عبارت مالکا لنفسه دارد.
ابتدا باید تکلیف این روایت که پایه استدلال شماست روشن شود و صدر آن روایتی هم که «حافظا للسانه» دارد آن مطلبی که شما می‌خواهید استدلال کنید را ندارد پس دو تا روایت داریم و باید تکلیف خودتان رو با این دو تا روایت روشن کنید؛
اشکال بعدی مهم‌تر است اینکه احتمال دارد اصلاً این روایت نباشد بلکه سخن کلینی علیه‌الرحمه باشد چون ایشان هرکجا می‌خواهد روایتی امامی را از امامی روایت کند دو مرتبه قال را می‌آورد «قال قال» و جایی که دو تا کلمه قال ندارد شاهد این است که این سخن کلینی است نه سخن امام معصوم.
دیگر این که در مورد روایت اینکه ما می‌خواهیم از روایت ظهور بگیریم و برفرض که حافظا للسانه رو هم بپذیریم اگر این را به مردم بدهیم یا به متخصصین بدهیم چنین استظهاری (تنش‌زدایی) را از روایت نمی‌کنند که شما کردید.
آقای اکبرنژاد در پاسخ به این ایرادات گفت: چیزی که من گفتم یک امر فطری و عقلایی است که شما وقتی می‌خواهید یک حرکت اجتماعی یا سیاسی و حتی اقتصادی بکنید باید اول بستر را بشناسید. میدان بازی را بشناسید؛ مثلاً بدانم که الان در عصر مدرن هستم و بدانم که مدرنیته چه اقتضائاتی دارد نقاط مثبت و منفی آن کدام است جریانات سیاسی رو بشناسم وضعیت اقتصادی رو اطلاع داشته باشم و اینکه نگفتم مکان را بشناسیم از باب اینکه واضح بوده نگفته‌ام وقتی می‌فرماید زمانه خود را بشناسد زمان از مکان منفک نیست و زمان و مکان با هم هستند. در مرحله بعد باید خودت را هم بشناسی نقش وزیر را دارم یا نقش شاه را دارم تا خودت رو جایگاه خودت را نشناسی نمی‌توانی حرکت درستی داشته‌باشید و نقش خودت را هم باید بپذیری و براساس این دو شناخت موضع گیری می‌کنید.
امام صادق علیه السلام می‌فرماید در حکمت آل‌داود آمده و این نشان‌می‌دهد که این استراتژی انبیا بوده و فقط مال زمان تقیه نیست.
درباره موضع گیری تعبیری که در روایت آمده است چه مالکا لنف سه بگیریم چه حافظا للسانه، زبان سمبل ارتباط است یعنی در هنگام موضع‌گیری گتره‌ای موضع‌گیری نمی‌کند و در روایت آمده که مراقب زبانتان باشید و مردم به گردن ما سوار نکنید. تنش اجتناب ناپذیره ولی نباید با موضع‌گیری‌ها تنش‌های کاذب ایجاد کرد.
حجت الاسلام رئوفی با تأکید بر ایراداتی که در ابتدا مطرح کرده بود جواب داد: شما می‌فرمایید این مطلب عقلی است بعد به روایتی استناد می‌دهید که آن اشکالات را دارد شما درباره مشکلات آن روایت هیچ نمی‌گویید، من عرض کردم دویست آیه راجع به مردم داریم این انبیا که نیامدند فقط با امثال فرعون درگیر بشوند آیا این انبیا برای مردم نیامدند؟ در این استراتژی شما مردم چه جایگاهی دارند؟ 600 آیه جهاد چه می‌شود؟ نمی‌شود ما بحث عقلی کنیم بعد بگوییم فلان کار امام و فلان موضع‌گیری امام و فلان حرف امام حرام شرعی بوده اگر هم بحث عقلی است تا ما هم بحث عقلی کنیم.
مطلب دیگر اینکه شما می‌گویید هیچ آیه و روایتی نیست که انبیا تنش را به صد رسانده باشند بفرمایید این آیه سوره نمل «إِنَّهُۥ مِن سُلَیمَٰنَ وَإِنَّهُۥ بِسمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ أَلَّا تَعلُواْ عَلَیَّ وَأتُونِی مُسلِمِین» بعد هم که هدیه می‌فرستند می‌گوید «بَل أَنتُم بِهَدِیَّتِکُم تَفرَحُونَ ٱرجِع إِلَیهِم فَلَنَأتِیَنَّهُم بِجُنُودٖ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخرِجَنَّهُم مِّنهَآ أَذِلَّةٗ وَهُم صَٰغِرُون» یکباره تنش را برده روی صد. این با ادعا شما نمی‌خواند و بعد هم می‌گویید اینها خلاف شرع است. آیه دیگر «قَد کانَت لَکُم أُسوَةٌ حَسَنَةٌ فی إِبراهیمَ و الذین مَعَهُ إِذ قالوا لِقَومِهِم إِنّا بُرَآءُ من کم وَمِمّا تَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ کف رنا بِکُم و بدا بَینَنا وَبَینَکُمُ العَداوَةُ وَالبَغضاءُ أَبَدًا حَتّى تُؤمِنوا بِاللَّهِ وَحدَهُ» این هم که تنش را برده روی صد یا این آیه شریفه «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ و الذین مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» این استراتژی که شما چیده‌اید دشمن در کجا آن قرار دارد؟ یا در روایات امیرالمومنین علی علیه‌السلام می‌فرماید امر خدا اقامه نمی‌شود مگر اینکه شما سخت‌گیری کنید. خدا خودش هم موضع‌های تنش‌زا دارد من شما را عذاب می‌کنم من شما را در قعر جهنم قرار می‌دهم خالدا فی‌ها آیات مکی هم تند و تنش‌زا است. شما شأن انبیا را با این استراتژی پایین آورده‌اید.
حجت الاسلام اکبرنژاد در پاسخ بیان کرد: تعبیر مالکا لفنسه همان حافظا للسانه است یعنی حلم به خرج می‌دهد در مواجهه مالک خودش است و موضع‌گیری تنش‌زا نمی‌کند. در قرآن هرجا آیه به تعقل دعوت می‌کند محتوای آیه مطلب عقلی است. در روایت داریم که در حکمت آل داوود آمده است که «للعاقل» و ما عقل را خارج از شرع نمی‌دانیم.
مطلب دیگر اینکه شما چند پیامبر مانند سلیمان نبی می‌توانید نام ببرید پدر ایشان حضرت داوود حکومت داشت این‌گونه موضع‌گیری نکرده است انبیای دیگر هم که حکومت داشته‌اند این‌گونه موضع‌گیری نکرده‌اند حتی پیامبر اسلام هم این ادبیات را به کار نبرده‌اند و حضرت سلیمان یک استثنا است البته استثنای خارج از قاعده هم نیست چون حضرت سلیمان ابرقدرت زمان خودش بوده و من اصلاً نگفتم تنش درست نکنیم بلکه می‌گویم بی‌رویه تنش درست نکنیم و در تنش باید عاقلانه و حکیمانه باید رفتار کرد.
گفتنی است، متن کامل مناظره به‌زودی منتشر می‌شود.
گزارشگر: محمدجواد رحمانی
تاریخ انتشار: 1402/10/25