رسانه فکرت | منیره بیات مختاری، نویسنده و پژوهشگر

طرح ادعاهای شاذ در مورد احکام پوشش از سوی نویسنده کتاب حجاب در عصر پیامبر، با پاسخ‌های متقنی که از سوی کارشناسان دریافت کرد؛ خطاهای فاحش نویسنده کتاب را در فهم لغات عرب و مستندات تاریخی و مواجهه با آیات و احادیث، نمایان ساخت.(1)

آقای ترکاشوند که قبلا با طرح ادعای عادی بودن و عمومی بودن برهنگی در کتاب مذکور، آیات حجاب را به پوشش عورت تقلیل داده بود، اکنون با تکرار آن ادعاها در مورد کشف رأس، شمشیر انتقاد خویش را بر روی لایحه حجاب و عفاف، کشیده و برای اثبات ادعای خود دست به دو مقایسه می‌زند؛

1.مقایسه برخورد پیامبر گرامی و امیرالمؤمنین علی و امام حسن علیهم السلام در برخورد با پدیده کشف رأس با حاکمیت اسلامی کنونی
2.مقایسه نمادهای بهشت موعود با نمادسازی حکومت دینی از روسری

در مقایسه اول با این ادعا که رسول گرامی و امام متقیان وامام حسن علیهم السلام، مواجهه‌ای با این پدیده نداشته‌اند، نتیجه می‌گیرد که مقابله جمهوری اسلامی با کشف حجاب، از طریق ابزارهای بازدارنده همانند جریمه، مردود است.

با فرض پذیرش تفاوت مواجهه رسول الله و دو امام اول، با آنچه در لایحه عفاف و حجاب پیش‌بینی شده است، به اصل صحت مقایسه مذکور می‌پردازیم؛

این مقایسه زمانی صحیح است که موضوع مواجهه، واحد باشد؛ یعنی ثابت شود که پدیده کشف حجاب در آن زمان با زمان ما، از یک جنس است. براساس تناسب حکم با موضوع، وقتی حکمی برای موضوعی ثابت می‌شود، تا زمانی که موضوع ثابت باشد، حکم آن هم ثابت است. ولی با تغییر و تحول موضوع، حکم هم تغییر می‌یابد.
به اقرار خود نویسنده، چند گروه از تشریع پوشش سر تبعیت نمی‌کردند: زنان تهامه، زنان روستایی، زنان پیشه‌ور عرق‌ریز و کنیزان

زنان تهامه که به همراه زنان اهل سواد، اعراب و علوج و همردیف زنان دیوانه و کم عقل به خاطر لاابالی بودن در پوشش، از حکم نگاه به موی زن اجنبی بدون عمد، استثناء شده‌اند.(2)

خصوصیت مشترک همه گروه‌های مذکور، بادیه نشینی، زندگی بدون سرپناه معماری شده و زندگی در نقاط غیر شهری و دور از آداب و سلوک شهری است.(3)

ضمن اینکه کار و فعالیت این گروه‌ها براساس شرایط زندگی به‌گونه‌ای بوده که شرایط نامطلوبی را از نظر ظاهری برای آنان ایجاد می‌نموده است.

ممانعت از پوشش در مورد کنیزان، علاوه بر جنبه مذکور، زنان آزاد را به تمایز و تشخص بخشی از آنان که از جایگاه اجتماعی فروتری برخوردار بودند، ترغیب می‌کرد و این بخشی از مهندسی فرهنگی حجاب از سوی رسول گرامی اسلام و مدل مواجهه ایشان با کشف حجاب بوده است.

تشخص یافتن حجاب به زنان آزاد و زنان مسلمان و طبقات بالای جامعه که زنان در آنها مجبور به پیشه‌وری و عرق‌ریزی برای گذران زندگی نبودند و زنان شهرنشین و متمدن، ضرورت برخوردهای سلبی و قهری را کاهش می‌داد. استفاده از پارچه بیشتر در لباس و جامه‌های متعدد، امتیاز محسوب می‌شد. پوشش به عنوان ابزاری برای حفظ شأن و منزلت زنان آزاد و ایجاد مانع از مزاحمت مردان حتی فراتر از حدود شرعی، مورد استفاده قاطبه زنان قرار گرفت.(4)

حجاب پدیده‌ای فرهنگی محسوب می‌شد که تمامی ابزارهای فرهنگی به صورتی مؤثر برای تثبیت آن به کار گرفته شده بود. اما پدیده کشف حجاب در زمان کنونی، هم از نظر ابعاد فرهنگی متفاوت شده و هم ابعاد امنیتی و سیاسی پیدا کرده است.

تهی کردن حجاب از معنای اصلی خود که آزادی زن و برابری است و تأویل آن به بردگی و نابرابری، جا گذاری مفاهیم منفی نسبت به حجاب در اذهان، از طریق تکنیک‌های جنگ شناختی و رسانه‌ها، هنجارسازی تن نمایی و تبرج از طریق مدلینگ‌ها و چهره‌های مشهور، ابعاد مختلفی به پدیده بی‌حجابی بخشیده است.

رواج یافتن انواع و اقسام عملیات و ابزارهای آرایش و جلوه‌گری که مرتب به روز می‌شوند و بر طبل عطش و تنوع‌طلبی جنسی می‌کوبند، همچنان‌که تعهد به خانواده را کمرنگ می‌کند، باعث می‌شود روابط جنسی دیگر در حدود روابط مشروع قابل تعریف نباشد و هرج و مرج جنسی را نتیجه دهد. این امر همچنین نگاه کالایی به زنان را که حفظ جایگاه و منزلت آنان از هر نظر برای تربیت نسل و تداوم حیات اجتماعی ضروری است، تشدید می‌کند.

اکنون می‌توان بخشی از آثار سیاست‌های خباثت آلودی که سال‌هاست با دستکاری در عرف و فرهنگ و عادات جامعه، با انگیزه فروپاشی اجتماعی و سیاسی جامعه ایران، به کار افتاده، مشاهده کرد. انگیزه‌هایی که حالا با صراحت و بدون رودر بایستی توسط دشمنان ملت ایران ابراز می‌شود.

افسوس که اژدهای نفس چنان بر ضمیر برخی چنبره زده که حتی با وجود این نشانه‌های آشکار، دقیقا همان چیزی را طلب می‌کنند که به اضمحلال فرهنگ و جامعه آنان منجر می‌شود.

در حال حاضر موضوع پوشش و بدپوششی در جامعه ما، با صدر اسلام، زمین تا آسمان تغییر یافته و ابعاد ثانویه پیدا کرده است و مقایسه مواجهه آن بزرگواران با حاکمیت اسلامی فعلی، غلط و ساده انگارانه است.

اصرار به حفظ روسری به مثابه حفظ اولین سنگر در مواجهه با تن نمایی و برهنگی و مانع سرایت جدی برهنگی به سایر بخش‌های لباس محسوب می‌شود.

اما بخش دوم یعنی مقایسه نمادهای بهشت موعود با نما‌دسازی حکومت دینی، عجیب‌ترین بخش یادداشت نویسنده است.

بهشت موعود، مجمع مؤمنان محک خورده و مصفّا گشته در آن دنیاست و مانع اصلی تحقق آن در این دنیا، با وجود محدودیت عالم مادّی در برخورداری از نعمات و مواهب، وجود شیاطین انسان‌نما، انسان‌های ضعیف‌الایمان و حرص و آز بشری است و دستوراتی همچون امر به معروف و نهی از منکر، جهاد، توصیه به تقوی و خویشتن‌داری از جمله حجاب و عفاف، ما را به تحقق زمینی بهشت‌گونه نزدیک می‌کند. روسری و پوشش نماد خویشتن‌داری، امنیت، کفّ نفس، حفظ نگاه و تقوی است که از لوازم صلح و پاکی و آرامش و گفت‌وگوست و زمینه بسیاری از فسادها و رقابت‌ها و تنش‌ها را از میان می‌برد.

منابع:

1.ر. ک: حجاب پژوهی جلد اول؛ حجاب زنان در عصر پیامبر، مجید دهقان، گحمد عشایری منفرد،  
2.وسائل الشيعة، الشيخ الحر العاملي، ج20، ص206، أبواب أبواب مقدّمات النكاح وآدابه، باب113، ح1، ط آل البيت.
3.جواز نظر به زنان اهل ذمه/نگاه /نكاح – مدرسه فقاهت http://eshia.ir/feqh/archive/text/arafi/feqh/1400/14000628

4.نکاتی درباره مهندسی حجاب در عصر نبوی(ص) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی https://iict.ac.ir/1399/05/hejabb           

تاریخ انتشار: 1402/12/05